8am Media | پادکست ۸صبح

سخن زن/۲۸: بازمانده‌گان قربانیان ارتش؛ «با زور اسلحه دخترم را نکاح کردند»

بازمانده‌گان قربانیان ارتش؛ «با زور اسلحه دخترم را نکاح کردند»
«گریه‌ها و فریادهای دخترم را نمی‌توانم فراموش کنم. التماس می‌کرد اجازه ندهم او را با خودشان ببرند. بسیار سعی کردم قانع‌شان بسازم و مانع بردن دخترم شوم، اما در مقابل آن‌ها هیچ کاری از دستم ساخته نبود. پس از آن روز هیچ خبری از دخترم ندارم و به هر جا رفتم، دست خالی بازگشتم. کی گفته بدترین داغ برای یک مادر داغ مرگ فرزندش است؟ این‌که ندانی زنده است یا نه، دردش بیش‌تر است. من حتا مزاری را سراغ ندارم که بروم و بر سرش اشک بریزم. نه احوال زنده بودنش را دارم و نه آدرسی که به آن سر بزنم. مدت‌هاست در فراق فرزندم اشک می‌ریزم و جز اشک ریختن و دعا کردن هیچ پناهی ندارم.»

سخن زن/۲۷:‌با لباس عروس از این خانه برو و تنها با کفن می‌توانی برگردی»

«با لباس عروس از این خانه برو و تنها با کفن می‌توانی برگردی»
با آرامی و دقت، گویی از روی پلی لرزان که بر رودخانه عمیق و خروشان کشیده شده بود، خاطراتش را به یاد می‌آورد و قطرات اشک از گونه‌های برجسته‌اش می‌لغزید. ادامه داد: «عروسی‌ام آغاز بدبختی من بود. چه خشونت‌هایی که بر من روا نداشتند. جز خشونت، رنج و ظلم چیزی نمی‌دیدم. وضعم روزبه‌روز بدتر می‌شد. در خانه پدر حداقل می‌فهمیدیم علت بدبختی‌ها و وضعیت سخت، فقر است. این جا همه چیز فراوان بود، ولی وحشت و رنجٍٍی غیرقابل توصیفی در این خانه موج می‌زد. آن‌قدر لت و کوبم  می‌کردند که از حال می‌رفتم. حتا مادرشوهرم مانند بر جانم افتاده بود. یک روز آن‌قدر همه اعضای خانواده مرا لت و کوب کردند  که دیگر نتوانستم تحمل کنم و با وضع آشفته‌ای از آن خانه فرار کردم. زمانی که به خانه پدرم رسیدم، اعلام کردم که تصمیم دارم طلاق بگیرم.
یک امید کوچک در دلم جوانه زده بود. می‌خواستم هر نوع سختی را بپذیرم، اما دیگر پا به خانه شوهر نگذارم. اما به‌دلیل رسم‌ورواج‌هایی که داریم، خانواده‌ام اجازه نمی‌دادند طلاق بگیرم. پدرم گفت: وقتی با لباس عروس از خانه پدر می‌روی، تنها با کفن می‌توانی بازگردی و همان بود که مرا دوباره به خانه شوهر فرستادند...»
 

Insights/22: Controlling the Narrative with Mina Sharif

Controlling the Narrative
Lynne O’Donnell talks with Mina Sharif, author, activist, women’s rights campaigner, educator and mentor. They discuss who controls the narrative and who speaks for Afghanistan’s people when the Taliban appear to have seized control not only of the country but of the message, too.
Have a listen

پادکست هفتگی/۵۸: طاهر بدخشی و درنگی بر اندیشه حل عادلانه مساله ملی در افغانستان

طاهر بدخشی و درنگی بر اندیشه حل عادلانه مساله ملی در افغانستان
هشتم عقرب مصادف با اعدام طاهر بدخشی، از روشن‌فکران انقلابی و رهبران چپ‌گرا در افغانستان، بود. او که از بنیان‌گذاران حزب دموکراتیک خلق شمرده می‌شود، در ادامه بنابر اختلاف‌هایی از این حزب جدا شد و سپس از سوی حفیظ‌الله امین در زندان پل‌چرخی به قتل رسید. بدخشی بیش‌تر به دلیل طرح اندیشه ستم ملی در تاریخ کشور جا گرفت و تا پایان عمرش برای آن مبارزه کرد.
در پادکست این هفته ۸صبح، به جزییات زنده‌گی وی می‌پردازیم. بدخشی کی بود؟ اندیشه ستم ملی چیست و چگونه به وی در تاریخ کشور ماندگاری بخشیده است؟ چرا عده‌ای با وی مخالفند؟ آیا اندیشه او همچنان تنها راه‌ حل برای بحران افغانستان است؟
۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

سخن زن/۲۶: کابلم رخت عزا بر تن کرده است

کابلم رخت عزا بر تن کرده است
من یک دختر روستایی با رویاهای ساده بودم، اما کابل رویاهای جدید و هدف جدیدی برایم تعیین کرد. شهری که اکنون به دست گروه طالبان مچاله شده است. دلم به شهر رویایی‌ام می‌سوزد و این شهر دیگر آن شهر سه سال پیش نیست. جاده‌هایش شادی مردمان را کم دارد. مکتب‌ها و دانشگاه‌ها عدم حضور دختران را فریاد می‌زنند. شادی از این شهر رخت بسته و هراس و ظلم بر آن حاکمیت می‌کند. نه تنها من، کابلم نیز افسرده و پژمرده شده و نفس‌هایش زیر بار حاکمیت طالبان به شمارش افتاده است.

Insights/21: Media Meltdown with Zahra Joya

Media Meltdown
Lynne O'Donnell talks with Zahra Joya, Founder and Editor-in-Chief of Rukhshana Media, the independent news organisation she established  and now runs in exile. She talks about the Taliban's strangulation of free speech and media in Afghanistan, the collusion of media owners, and the role of the exiled media in keeping the world's attention on her homeland.
Have a listen

پادکست هفتگی/۵۷: ممنوعیت تصویر در رسانه‌ها؛ انگیزه سیاسی یا حکم شرعی؟

ممنوعیت تصویر در رسانه‌ها؛ انگیزه سیاسی یا حکم شرعی؟
طالبان در اواخر ماه میزان دستور ملا هبت‌الله مبنی بر منع نشرات تصویری رسانه‌های داخل افغانستان را به حالت اجرایی درآوردند. این دستور برگرفته از فرمان ۳۵ ماده‌ای امر به معروف و نهی از منکر طالبان است. براساس آن فرمان، انتشار تصاویر موجودات زنده جواز ندارد. چنین اقدامی سبب شده است که تا کنون برخی رسانه‌های تصویری در افغانستان نشرات‌شان را متوقف کنند، یا آن را به شکل صوتی درآورند. همچنان منع نشر تصاویر با موجی از واکنش‌ها مواجه شده و حتا اختلافاتی را میان طالبان شکل داده است.
پادکست این هفته روزنامه ۸صبح را به بحث روی این‌ موضوع اختصاص داده‌ایم. ملا هبت‌الله با چنین فرمان‌هایی به دنبال چیست؟ آیا منع نشر تصاویر انگیزه سیاسی دارد یا دلیل شرعی؟ چه بر سر رسانه‌های جمعی می‌آید؟ چنین دستوری چه تاثیری بر وضعیت حقوق بشری در افغانستان می‌گذارد؟ آیا تنش‌های درونی طالبان منجر به رفع این ممنوعیت خواهد شد؟ جهان چه واکنشی به این اقدام خواهد داشت؟
۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

سخن زن/۲۵: «زن بدکاره»؛ ماجرای زنده‌گی گل‌افروز

«زن بدکاره»؛ ماجرای زنده‌گی گل‌افروز، از ظلم مادر تا اتهام‌های خانواده شوهر
مادرش او را همانند برده پیش خود نگه می‌دارد و خواهرانش را به شوهر می‌دهد. کوچک‌ترین خواهرش نیز ازدواج می‌کند، اما گل‌افروز را نزد مردم قریه مریض گفته و از او کار می‌کشد. پس از ازدواج خواهرانش کار بالای او چند برابر شده و اندکی توان کار را از دست می‌دهد. کم‌کم سن ازدواجش نیز می‌گذرد، اما مادرش راضی به ازدواج او نمی‌شود، تا این‌که یکی از آشنایان دور آنان که از هوشیاری و توانایی‌اش باخبر بود او را به پسر خود می‌خواهد. مادرش در بدل مقداری پول که آن‌ها در برابر دخترش وعده می‌دهند این وصلت را می‌پذیرد و دخترش را عروس می‌کند. ازدواج او سر می‌گیرد، اما بی‌خبر از این‌که قرار است عروس مردی شود که خیلی بزرگ‌تر از اوست و سه فرزند دیوانه از همسر قبلی خود دارد. بدون این‌که شوهر آینده‌اش را ببیند و در موردش بداند، قبول می‌کند تا از دست ظلم مادر خلاصی یابد.

Insights/20: Terror Inc with Scott Richards

Terror Inc
Lynne O’Donnell talks with conflict consultant Scott Richards about the Taliban’s transformation of Afghanistan into a nexus of extremism and terrorism, the group’s relationship with Al Qaeda, Hamas, Hezbollah, and the danger they present to a world that just isn’t interested in facing up to the reality.
Have a listen.

ژورې خبرې/۱۵: ایراني پوله‌ساتو له خوا د لسګونو افغان کډوالو وژل کېدل؛ د پېښې څرنګوالی او لاملونه

 ایراني پوله‌ساتو له خوا د لسګونو افغان کډوالو وژل کېدل؛ د پېښې څرنګوالی او لاملونه
ایراني پوله‌ساتو د روانې اوونۍ په لومړیو کې د افغان کډوالو یو کاروان د سیستان بلوچستان په سیمه کې په نښه کړ. د عیني شاهدانو په وینا، نږدې ۳۰۰ کسان د برید هدف ګرځېدلي چې له هغوی څخه ۲۶۰ کسان وژل شوي او ټپیان دي. لومړی، د کډوالو موټرونه په ماین چاودنه کې نښتي او بیا وروسته، ایراني پوله‌ساتو ځواکونه پرې په راکټ او نورو وسلو ډزې کړې دي. ایران د دې پېښې رامنځته کېدل رد کړي او د ایران دولت پلوه او مخالف رسنۍ یې هم چوپ دي او څه نه وايي. طالبانو هم ویلي چې دوی لا هم په دې اړه څېړنه کوي څو معلومه کړي چې دا پېښه رښتیا رامنځته شوې که نه.
په دې پاډکسټ کې به د دې موضوع په تړاو خبرې وکړو. له برنامې مېلمه او نورو ګډونوالو به د پېښې په هکله خبرې واورو او د دې لامل، د ایران او طالبانو د رژیمونو غبرګون به هم وڅېړو.
هشت صبح ورځپاڼه تاسو د دې پاډکسټ اوریدلو ته رابولي.

ژورې خبرې/۱۴: د ډیورنډ په دواړو غاړو کې محرومیت؛ د پښتنو په جرګه کې د ښځو ونډه څنګه وه؟

د ډیورنډ په دواړو غاړو کې محرومیت؛ د پښتنو په جرګه کې د ښځو ونډه څنګه وه؟
په وروستۍ جرګه کې د ښځو ګډون او په پرېکړو کې د هغوی ونډه د ډیورند په دواړو خواوو کې له تود هرکلي سره مخ ده. په دې غونډه کې د خیبرپښتونخوا سربېره د ډیورنډ له دې غاړې څخه هم ځینې د ښځو حقونو فعالانو ګډون کړی و. د جرګې په پرېکړو کې ځینې مسایل چې د ښځو ژوند پورې اړه لري، د پام وړ وو؛ په ځانګړې توګه په افغانستان کې د ښوونځیو پرانېستل او همداراز په بدو کې د نجونو د ورکړې پر فرهنګ د بندیز ټینګار شوی او دا د خیبر جرګې یوه پرېکړه هم ګڼل کېږي.
د ۸صبح په نني پاډکسټ کې به د پښتنو په قومي جرګه کې د ښځو د ونډې کچه، په دواړو غاړو کې د ښځو پر برخلیک د دې پرېکړو اغېز او د جرګې وروسته د ښځو د راتلونکي په هکله د هغوی هیلې ارزول کېږي.
ددې او ورته پوښتنو د ځواب لپاره هشت صبح ورځپاڼه تاسو د دې پاډکسټ اوریدلو ته رابولي.

سخن زن/۲۴:‌ خاطرات خوب مکتب

خاطرات خوب مکتب
یادآوری سه سال محروم بودن از آموزش در آن لحظه حال مرا دگرگون کرد و به‌خاطر محرومیتم گریستم. با چشمان پراشک به سمت سالن رفتم و بعد داخل صنف شدم. هیچ چیزی سر جایش نبود. همه چیز تغییر کرده بود. صنف بی‌نظم‌تر و کثیف‌تر شده بود. چندین جای تخته سیاه تخریب شده بود. جدول و پوسترهایی را که در روی دیوار نصب کرده بودیم، هیچ کدام سر جایش نبود. من در چوکی دوم در ردیف وسط با دو تن از هم‌صنفی‌هایم می‌نشستم. اولین چیزی که به ذهنم رسید جست‌وجوی میز و چوکی بود که در آن من و دو دوستم در گوشه میز اسم‌های خود را نوشته کرده بودیم تا کسی چوکی ما را نگیرد. میز دوم در ردیف وسط را دیدم، هیچ اسمی در آن نبود.

ژورې خبرې/۱۳: ایا د خیبر جرګه کولای شي په افغانستان کې د یووالي او بدلون لپاره لار هواره کړي؟

ایا د خیبر جرګه کولای شي په افغانستان کې د یووالي او بدلون لپاره لار هواره کړي؟
د پښتون ژغورنې غورځنګ جرګه په وروستیو ورځو کې د بحثونو ډګر ګرمه ساتلی دی. دې جرګې شاوخوا ۱۹ مشخصې پرېکړې اعلان کړې چې باید په راتلونکو دوو میاشتو کې عملي شي. دغه جرګه د پولې هاخوا پښتنو د یووالي سبب شوې او د پاکستان د پوځ د مخالفتونو سره سره زرګونه کسانو له بېلابېلو ډلو څخه په دې جرګه کې ګډون وکړ. دا په داسې حال کې ده چې په دې لوري کې طالبان واکمن دي او په تېرو درېیو کلونو کې د دغې ډلې له خوا هېوادوال له څپونکو محدودیتونو سره مخ دي.
د ۸صبح په دې پاډکسټ کې د جرګې پر اغېز د افغانستان په حالاتو او همداراز هغو مسایلو غږېږو  چې موږ ته عبرت راکوي. ایا په افغانستان کې دننه د دې ډول غورځنګونو رامنځته کول او ملاتړ به د محدودیتونو پر وړاندې مبارزه کې اغېزناک وي؟ ایا دا ډول پرېکړې کولای شي د افغانستان دننه د خلکو یووالی رامنځته کړي؟ ایا د خلکو ملاتړ له دې ډول جرګو څخه د لویو ملي پرېکړو په عملي کولو کې  مرسته کولای شي؟
ددې او ورته پوښتنو د ځواب لپاره هشت صبح ورځپاڼه تاسو د دې پاډکسټ اوریدلو ته رابولي.

ژورې خبرې/۱۲: د جرګې تاریخي رول د شخړو په حل او سولې راوستلو کې

د جرګې تاریخي رول د شخړو په حل او سولې راوستلو کې
جرګې په افغانستان او سیمه کې له ډیر پخوا د شخړو د حل او روغې جوړې تر ټولو معموله د حل لاره بلل کېږي.
جرګې د مقیاس او صلاحیت له مخې یو بل سره توپیر لري معمولا که تاریخ ته مراجعه وکړو همدې جرګو ځینې سترې ملي او سیمه‌اېزې ستونزې هم حل کړې او ان ځیني وختونه واکدارانو له ځانته د مسولیت اړولو لپاره جرګو ته مراجعه کړې ځکه جرګو خپله یو تاریخي او ولسي مشروعیت درلود. 
په دې پاډکسټ کې موږ د جرګو په همدې مشخص نقش چې د شخړو حل او سولې راوستل دې بحث لرو.
هشت صبح ورځپاڼه تاسو د دې پاډکسټ اوریدلو ته رابولي:

Insights/19: Busting Stereotypes with Bushra Gohar

Busting Stereotypes
Lynne talks with Bushra Gohar, a former member of Pakistan's parliament. She is active in Pashtun politics, and speaks out for the rights of women and other repressed groups. She talks vehemently about the damaging impact of historic stereotyping of Pashtuns as warriors, and the traditional de-humanisation of women dressed up as respect. She uses a gentle voice to deliver harsh admonitions.
Have a listen:

ژورې خبرې/۱۱: د پښتنو قومي جرګه؛ د پښتون ژغورنې غورځنګ څه غواړي؟

د پښتنو قومي جرګه؛ د پښتون ژغورنې غورځنګ څه غواړي؟
د «پښتون قومي عدالت جرګه» تر نامه لاندې په خیبرپښتونخوا کې یوه لویه درې ورځنۍ جرګه روانه ده. دا جرګه سره له دې چې د اسلام‌اباد له پراخو مخالفتونو سره مخ وه، د پښتون ژغورنې غورځنګ په غوښتنه جوړه شوې ده. په دې جرګه کې لسګونه زره کسانو ګډون کړی او ځینې ښځې هم په کې برخه لري. د دغه غورځنګ مشر، منظور پښتین، د پښتون ژغورنې غورځنګ د یوه مخکښ غړي، ګیلامن وزیر تر وژنې وروسته د قومي جرګې د جوړېدو ژمنه کړې وه. سره له دې چې د پوځ له پرلپسې خنډونو سره مخ شو، په پای کې یې وکړای شول چې دا جرګه جوړه کړي.
په دې پاډکسټ کې به د خیبر جرګې او د پښتون ژغورنې غورځنګ داعیې ته کتنه وکړو. دا غورځنګ ولې رامنځته شو او د منظور پښتین او د هغه د پلویانو غوښتنې څه دي؟ آیا پښتانه د پاکستان د وېش او د «پښتونستان» تر نامه لاندې د خپلواک هېواد د جوړولو په لټه کې دي؟ دا غورځنګ د سیمې له ځینو نورو خوځښتونو سره څه توپیر لري؟ ولې ځینې پوهان د ډیورنډ کرښې دې خوا ته د پښتون ژغورنې غورځنګ او د خیبر جرګې پر پایلو خوشبین دي؟ که د دې جرګې غوښتنې عادلانه وي، نو ولې پښتانه د ډیورنډ کرښې دې غاړې ځینې نور خوځښتونه نه‌مني؟ ایا د پښتون ژغورنې غورځنګ اقدامات به د ډیورنډ دواړو غاړو ستونزې او بې‌عدالتۍ لا زیاتې کړي؟

سخن زن/۲۳: زنده‌گی با همسر معتاد؛ زنی که برای زنده‌ ماندن می‌جنگد

زنده‌گی با همسر معتاد؛ زنی که برای زنده‌ ماندن می‌جنگد
از دلایل‌ همسرش برای لت‌و‌کوب او، بیش‌تر پرسیدم. عایشه دوباره به روایت پرداخت: «بعد از عروسی فهمیدم که  شوهرم در پهلوی معتاد بودن، به من نیز هیچ علاقه‌ قلبی ندارد. او همیشه به من و پدر و مادرش می‌گوید که خانم باید پنج تا ده سال کوچک‌تر از شوهرش باشد، نه هم‌سن او. به همین دلیل تا شیشه استفاده ‌می‌کند، به جنون می‌رسد. مرا فحش و ناسزا می‌گوید و بیش‌تر اوقات لت‌وکوب می‌کند.»

Insights/18: Media Matters with Wiliullah Rahmani

Media Matters
Lynne O'Donnell talks with Waliullah Rahmani, a media entrepreneur and press freedom advocate who talks about the Taliban's ideology-driven transformation of Afghanistan into a surveillance state.
Have a listen

«پادکست هفتگی/۵۶: دین، کثرت‌گرایی و دگرپذیری، بر محور کتاب «از مُصحف خِرد

دین، کثرت‌گرایی و دگرپذیری، بر محور کتاب «از مُصحف خِرد»
تنش و تخاصم بر سر قدرت و سرمایه از دیر زمانی آرامش جهان را زیر شعاع قرار داده است، اما مهم‌تر از آن دو، پدیده‌ای به نام تعصب دینی-مذهبی آتش‌برافروزتر بوده است. امروزه پیروان ادیان مختلف با تکیه بر تقدسی که به دین خود و اصول آن قایلند، از راه تنش و نه گفت‌وگو، به مصاف هم می‌روند. در کتاب «از مُصحف خِرد» نوشته محمد محق، پژوهشگر مطالعات اسلامی، به تندی چرخه خشونت مبتنی بر دین اشاره شده است. در کتاب تذکر یافته است که برای توقف چرخه این خشونت، باید کثرت‌گرایی دینی (Religious Pluralism) جای‌گزین انحصارگرایی دینی (Religious Exclusivism) شود. به باور نویسنده، کثرت‌گرایی به معنای شک کردن به باور دینی و دست کشیدن از آیین خود نیست، بلکه جوامع افزون بر معتقد بودن به عقاید خود، حقانیتی برای سایر ادیان نیز قایل شوند تا رواداری و مدارا در جوامع ترویج شود.
در این پادکست ۸صبح به کثرت‌گرایی دینی و دیگرپذیری می‌پردازیم. کثرت‌گرایی چیست و چرا کثرت‌گرایی دینی مهم است؟ آیا ایده کثرت‌گرایی دینی درست، قابل هضم، عملی و رهگشاست؟ چگونه می‌توان جوامع تندرو را به تساهل و دیگرپذیری قانع کرد؟ چه ابزار و روش‌هایی می‌تواند جوامع را به سوی کثرت‌گرایی دینی سوق دهد؟ چالش‌های کنونی پیرامون دیگرپذیری چیست و جامعه به آن چه واکنشی خواهد داشت؟
برای یافتن پاسخ به این پرسش‌ها، ۸صبح شما ره به شنیدن این پادکست دعدت می‌کند.

سخن زن/۲۲: سه سال محرومیت از آموزش؛ هنوز امید چراغ راه ماست

سه سال محرومیت از آموزش؛ هنوز امید چراغ راه ماست
طالبان با آمدن‌شان تمام شیطنت‌ها و بازی‌های کودکانه را از ما گرفتند، دروازه‌های مکاتب و دانشگاه‌ها را به روی همه ما دختران بستند و ما را مجبور به پوشیدن لباس‌های سیاه و درازی کردند که آن را حجاب اسلامی می‌خوانند. سه سال از آمدن‌شان گذشت. همه‌چیز شکست، حتا تصویر آینده زیبای ما، اما من نشکستم. وقتی امروز رو به روی آیینه ایستاد بودم و به تصویر خودم نگاه می‌کردم، خوشحال بودم و در جلو خود دختری شجاع و قوی را می‌دیدم؛ دختری که ایستاده‌گی کرد و ناامید نشد و هرگز سرش را به خواسته‌های پوچ طالبان خم نکرد. وقتی به تمام مشکلاتی که پشت سرشان گذاشتیم فکر می‌کنم، اشک خوشی در چشمانم حلقه می‌زند. خوشحالم از این‌که هرگز ناامید نشده‌ام و همیشه امید و انگیزه را به دلم نگه داشته‌ام تا روشنگر مسیر من برای ادامه زنده‌گی باشد.

ژورې خبرې/11: په افغانستان کې سیاسي جریانونه او احزاب

په افغانستان کې سیاسي جریانونه او احزاب 
په افغانستان کې د نوی یمو کلونو سیاسي بحران او کورنیو جګړو زموږ د ټولنې له یوې بلې سیاسي ستونزې پرده پورته کړله؛ هغه دا چې افغانستان کې سیاسي جریانونه او احزاب بلاخره په قومي ادرسونو بدلیږي او په قومي هویتونو کې پټیږي او ورکېږي.
د تیرو شپږو لسیزو د سیاسي او اجتماعي جریانونه کتنه موږ ته دا را په ګوته کوي چې سیاسي جریانونه که څه هم د یو نوي او پراخ لیدلوري پر بنسټ پیل شوي ولې د خپل ژوند په ورستیو کې یې بیرته قومي هویتونو ته پناه وړې ده، دا پدیده ممکن سازماني یا سیاسي عوامل ولري ولې اړینه ده په اړه یې بحث وشي.
ددې اونۍ په بحث کې موږ له محترمو میلمنو څخه پوښتو چې افغانستان کې سیاسي جریانونه او احزاب په ټوله کې ټول شموله ول یا نه؟ کوم سیاسي، جغرافیایی، سازماني او ژبني عوامل ول چې سیاسي جریانونه یې په شدت قومي کړل؟
ولې همدا سیاسي جریانونه چې ځانونه د نړیوالو او ملي ایډیالوژیانو مدافعین بولې د کار په پای کې قومي ټکټونه کاروي او د ځان د سپیناوي په موخه قومي ګفتان ته پناه وړي؟ د طالبانو او ددوی د سیاسي مخالفانو کار په کوم لوري روان دی آیا دوی کولی شي له دې سرنوشت څخه ځان وساتي؟
ددې او ورته پوښتنو د ځواب لپاره هشت صبح ورځپاڼه تاسو د دې پاډکسټ اوریدلو ته رابولي.

insights/17: What Goes Around Comes Around with Sima Samar

What Goes Around Comes Around
Lynne O’Donnell talks to Sima Samar, who has written a book about her extraordinary life of service to the people, and particularly the women, of Afghanistan. Let down by their own leaders, and by the international community, she says, now they have to start again on their own terms.
Have a listen:

Insights/16: Screaming Into Silence with Lauryn Oates

Screaming Into Silence
On the Insights Podcast, Lynne O'Donnell is joined by Lauryn Oates, Executive Director of Right To Learn Afghanistan, to discuss the impact of the Taliban's education policy -- bans for girls, extremism for boys.
Have a listen 

پادکست هفتگی/۵۵: دموکراسی و اسلام؛ ستیز یا سازگاری؟

دموکراسی و اسلام؛ ستیز یا سازگاری؟
پانزدهم سپتامبر مصادف با روز جهانی دموکراسی است. در حالی که بشر به نظام مردم‌سالار پاسخ مثبت داده‌اند و به تدریج در آغوش آن رشد می‌کند، برخی در جوامع اسلامی آن را در تضاد با مفاهیم دینی می‌خوانند. در افغانستان نیز این پیش‌فرض در برابر دموکراسی همواره مطرح بوده است، به‌ویژه این‌که دموکراسی بخشی از دستاورد غرب شمرده می‌شود. حالا که طالبان دوباره تسلط یافته‌اند، با گذشت هر روز به ستیز با نظام مردم‌سالار افزوده می‌شود. 
در این پادکست روزنامه ۸صبح به دموکراسی و رابطه آن با اسلام می‌پردازیم. دموکراسی چیست و چگونه در کشورهای مدرن جا افتاده است؟ آیا نظام‌ مردم‌سالار با اسلام و مفاهیم بنیادی آن در تضاد است؟ چرا جامعه اسلامی در برابر مفاهیم دموکراسی جبهه می‌گیرند؟ چگونه می‌توان به معضل سوءتعبیر از دموکراسی نقطه پایان گذاشت؟
۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

Insights/14: History Repeats with Abid Humayun

History Repeats
Lynne O’Donnell is joined from Kabul by Abid Humayun, a development and peace-building expert who has worked in Afghanistan's charity sector for more than a decade. He talks about the effectiveness of international aid and the  agenda of the aid sector, and the devastating impact that half a century of war has had on the Afghan people. And his belief that Afghans can rebuild their country on their own terms. Have a listen

Insights/15: Risky Business with Jeff Grieco

Risky Business
Lynne is joined by Jeff Grieco, President and CEO of the Afghan-American Chamber of Commerce. He’s just made his third visit to Afghanistan since the Taliban takeover, and talks about the good, the bad and the utterly unacceptable. Have a listen.

پادکست هفتگی/۵۴: بحران افغانستان؛ لزوم تفاهم و هم‌دیگرپذیری میان نسل نو

بحران افغانستان؛ لزوم تفاهم و هم‌دیگرپذیری میان نسل نو
تاریخ افغانستان پر از تحولات است. با آن هم، شهروندان دوشادوش هم و بدون قایل شدن تفکیک در برهه‌های مختلف برای رفع آن کوشیده‌اند. دو دهه پیش با سقوط دور اول طالبان، مردم شاهد نسلی باسواد بودند که به‌ تدریج و با سخت‌کوشی مدارج عالی را پشت سر می‌گذاشتند. باورها بر این بود که افغانستان با ارزش‌های آن به دستانی مصون سپرده می‌شود و نسل نو با درک سختی‌های گذشته، ناملایمتی‌ها را با راه‌اندازی گفتمان پشت سر می‌گذارند. باهمی مردم پس از موفقیت‌ها نیز تصویر روشنی از آینده می‌داد. حالا دو دهه پس آن رخداد، سایه تاریک طالبان دوباره بر کشور افگنده شده است و همان نسل نو در برخی موارد حتا نقاط وصل را به محل نزاع میان هم مبدل می‌کنند.
در این پادکست روزنامه 8صبح روی علت فصل میان نسل نو و لزوم هم‌دیگرپذیری بحث می‌کنیم. چرا نسل نو با وجود باسواد بودن نسبی و مطالعه تجربه‌های تلخ گذشته، هنوز راهی برای هم‌دیگرپذیری نیافته‌اند؟ چرا موفقیت‌هایی در میادین بین‌المللی که روزی دلیلی برای خرسندی شهروندان بود، میان جوانان صورت مساله است و رنگ و بوی قومی می‌گیرد؟ چگونه می‌توان نسل باسواد امروز را به هم‌دیگرپذیری باورمند ساخت؟ آیا گفتمان و درک متقابل می‌تواند جای‌گزین لعن و طعن شود؟
۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

ژورې خبرې/۱۱: په افغانستان کې د جنسیتي تبعیض ریښې او حل لارې

په افغانستان کې د جنسیتي تبعیض ریښې او حل لارې
په افغانستان کې جنسیتي تبعیض د طالبانو له سیاستونو او محدودیتونو هم ورهاخوا ډېر پراخ او تریخ تاریخي واقعیت دی. 
له بده مرغه چې زموږ د ټولنې زیات شمیر وګړي له ډیر پخوا راهیسې په جنسیتي برابرۍ باورمن نه دي. 
په داسې حال کې چې د ملګرو ملتونو د باثباته پراختیا د موخو د اجنډا له مخې باید تر ۲۰۳۰ کال پورې په ټوله مانا جنسیتي تبعیض له منځه لاړ شي او ټول انسانان بې له دې چې د هغوی جنسیت مطرح وي، یو ډول فرصتونو ته لاسرسی ولري؛ خو لا هم داسې ښکاري چې افغانستان کې د دا ډول برابرۍ په هکله فکر کول هم ناشونی دی.
د دې اونۍ په سپیس کې به له درنو میلمنو څخه وپوښتو په افغانستان کې د دا ډول تبعیض ریښې کومې دي 
ولې په افغانستان کې دا مسئله له ټولې نړۍ متفاوته ده؟ که د جنسیتي نابرابرۍ ستونزه دیني ریښې لري بیا ولې په نورو اسلامي هیوادونو کې د جنسیتي تبعیض ستونزه دومره جدي نه ده؟ که قومي ریښې لري ولې د افغانستان په هره برخه او سیمه کې دا ستونزه شته او که مسئله سیاسي ریښې لري، بیا نو ولې کابو پ هر رژیم کې دا ستونزه موجوده وه؟
په نړۍ کې په عمومي ډول د جنسیتي تبعیض ستونزه تر کومه حل شوې ده؟
ددې او ورته پوښتنو د ځواب لپاره هشت صبح ورځپاڼه تاسو د دې پاډکسټ اوریدلو ته رابولي.

ژورې خبرې/۱۰: د خپلواکۍ او نورو ملي ورځو لمانځل تر کومه حده له ملي یووالي سره مرسته کولی شي؟

د خپلواکۍ او  نورو ملي ورځو لمانځل تر کومه حده له ملي یووالي سره مرسته کولی شي؟
ملي ورځې د یوه هېواد د ګډ هویت او شریکو ارزښتونو په ډله کې راځي؛ دا ورځې د یوه هېواد د وګړو له خوا په داسې ډول سره لمانځل کېږي، چې په هېواد کې د شته اتباعو تر منځ قومي، ژبني، مذهبي او یا بل هر ډول تبعیض ته په‌کې کوم ځای نه وي. ملي ورځې د یوه هېواد د وګړو له مشترکاتو څخه دي او په هېڅ کومه ډله، تنظیم، ګوند، مذهب یا نژاد پورې مربوطې نه‌دي. 
د ملي ورځو لمانځل د هېواد د وګړو تر منځ ګډ احساسات راپاروي او مشترکو مسوولیتونو ته یې متوجې کوي؛ هغوی ته دا ښوونه ورکوي، چې په نورو عادي ورځو کې هم د دغو ملي ورځو په ډول باندې د یوه بل تر څنګ واوسي او له یوه بل سره د هېواد د مشترکو ستونزو په هواري کې دا ډول هم‌غږي واوسي.
څه ډول تېر ویاړلی تاریخ او د خپلواکۍ ورځې د راتلونکي له‌پاره د ملي یووالي او مشترکو ارزښتنو په جوړولو کې رول لري؟ څه ډول د خپلواکۍ او نورو ملي ورځو لمانځل د ملي یووالي احساس پیاوړی کولی شي؟
ددې او ورته پوښتنو د ځواب لپاره هشت صبح ورځپاڼه تاسو د دې پاډکسټ اوریدلو ته رابولي.

Insights/13: Digging Deep into Afghanistan's Mining Sector

Digging Deep into Afghanistan's Mining Sector
Lynne O'Donnell is joined by Javed Noorani, the premier expert on Afghanistan's minerals and mining sector. His research and analysis has been ground-breaking, and there is little he doesn't know about the potential and the pitfalls of the country's vast natural resources.