8am Media | پادکست ۸صبح

سخن زن/۳۷:‌ناموس‌پنداری زنان؛ سنتی مقدس یا توجیهی برای زن‌کشی؟

ناموس‌پنداری زنان؛ سنتی مقدس یا توجیهی برای زن‌کشی؟ناموس‌پنداری زنان یکی از ابزارهای نیرومند و پنهان مردسالاری است؛ نیروی که نه‌تنها از طریق کنترل و تملک بدن زن، بلکه از رهگذر تقدیس زن به‌عنوان «ناموس»، نظم مردمحور را بازتولید و تقویت می‌کند. در افغانستان، ناموس‌‌پنداری به مفهومی بدل شده است که سالانه صدها زن را قربانی می‌گیرد، بی‌آن‌که جامعه آن را به‌عنوان مساله یا بحران اجتماعی جدی به‌رسمیت بشناسد و روی آن درنگ انتقادی کند. در پرتو این گفتمان، مردان حیات نمادین آبرو و اعتبار خویش را بر بدن، زنده‌گی و سرنوشت زنان بنا می‌نهند.زمانی که زن به مثابه «ناموس» تعریف می‌شود، از عاملیت، فاعلیت و هویت مستقل انسانی از او سلب می‌گردد. در چنین تصویری، زن نه به‌عنوان سوژه‌ای مختار و کنشگر، بلکه به مثابه‌ ابژه‌ای برای اعمال و پاسداری از ارزش‌های مردسالارانه تلقی می‌شود. بدین‎گونه، زن از جایگاه یک انسان دارای فردیت و حق انتخاب، به مکانی برای عینیت یافتن و بازنمایی هنجارهای مردانه تقلیل می‌یابد. یکی از مصادیق عینی، خشونت‌بار و نظام‌مند این تفکر، «قتل‌ ناموسی» است؛ قتل‌هایی که عمدتا به دست مردان خانواده با هدف حفظ حیثیت و آبروی خانواده‌گی صورت می‌گیرند. این جنایت اغلب سرپوشیده و در سکوت باقی می‌ماند و تنها موارد انگشت‌شماری از آن‌ها رسانه‌یی می‌شود.در این پادکست روزنامه ۸صبح، به بررسی ابعاد مختلف ناموس‌پنداری، زن‌کشی، جلوه‌ها، دلایل و راه‌کارهای آن می‌پردازیم. از مهمانان در این بحث می‌پرسیم که مصادیق عینی و روزمره‌ ناموس‌پنداری در جامعه‌ ما کدام‌اند؟ چه زبان، گفتمان و روایتی این پدیده را نهادینه و عادی‌سازی کرده‌اند؟ ساختارهای قدرت اجتماعی‌ای که به بازتولید و بقای این خشونت دامن می‌زنند، کدام‌اند؟ و مهم‌تر از همه، چرا با وجود گسترده‌گی و عمق این بحران، ناموس‌پنداری هنوز به‌مثابه‌ یک مساله اجتماعی نیازمند واکاوی جدی مطرح نشده است؟برای دریافت پاسخ به این پرسش‌ها، ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

سخن زن/۳۶:‌ دختران روستا و آرزوهای ممنوعه

دختران روستا و آرزوهای ممنوعه 
او دیگر یازده‌ساله شده بود و مثل دیگر دختران حق رفتن به مکتب را نداشت و نمی‌توانست درس بخواند و داکتر شود. باید آرزوها و رویاهایش را کنار می‌گذاشت؛ چون حق آرزو کردن را نداشت. می‌گفتند همین که خواندن و نوشتن را یاد گرفتید، کافی است. دیگر بزرگ شده‌اید و باید حجاب کنید و از مردها رو بگیرید. پس از این حرف‌ها، آن‌قدر ناامید شد که دیگر هیچ‌وقت دلش نخواست شعر بخواند و آزاد باشد و مثل زن‌هایی که در تلویزیون می‌دید، داکتر شود. او آرزوهایش را به کسی نگفته بود. حتا کسی به آرزوهای او اهمیت نمی‌داد.

سخن زن/۳۵: تجربه تلخ دو بار زنده‌گی زیر پرچم طالبان

زنده‌گی برای ما تیره و تار شده بود. هر روز و شب آوازه می‌شد که قرار است جنگ‌جویان طالبان به قریه‌ها برسند و دختران جوان را با خود ببرند. مردان قریه ما از ترس ربوده شدن ناموس‌شان توسط افراد طالبان دختران را گروه گروه داخل موترهای «تیلری» می‌کردند و از یک قریه به قریه دیگر انتقال می‌دادند. این کار تا چندین هفته ادامه داشت و از این طریق، مردان موفق می‌شدند دختران‌شان را از چشم طالبان پنهان کنند.

پادکست کتاب/۵: عقب‌ماندگی فرهنگی چیست؟

عقب ماندگی فرهنگی، چیست؟ آیا در مورد این ترکیب اسمیِ آشنا و پرتکرار،که یک نظریه جامعه‌شناختی نیز است، اندیشیده‌ایم؟ این نظریه از کجا می‌آید و چه دلالت‌هایی را مراد می‌کند؟ فرهنگ چیست، بستر پیدایش آن چیست، چه تعاریفی دارد و جلوه‌های آن چیست؟چه راهکارها و زمینه‌سازی‌هایی می‌توانند به گذار از عقب ماندگی فرهنگی کمک‌کننده باشند؟ 
در برنامه پنجم پادکست کتاب با میزبانی تمنا عارف، تلاش شده تا به این پرسش‌ها پاسخ داده شود. 

پادکست کتاب/۴:‌ تفکر انتقادی چیست

تفکر انتقادی چیست و چه تفاوتی با تفکر معمولی دارد؟
چگونه تفکر انتقادی می‌تواند به ما در تشخیص اطلاعات درست از نادرست کمک کند؟
 مولفه‌های اصلی تفکر انتقادی کدامند و چگونه می‌توانیم آن‌ها را در زندگی روزمره به کار بگیریم؟- چه موانع و چالش‌هایی در مسیر تفکر انتقادی وجود دارد و چگونه می‌توان بر آن‌ها غلبه کرد؟

پادکست کتاب/۳: بد و بدتر در برابر مسوولیت، اخلاق و مقاومت

بد و بدتر در برابر مسوولیت، اخلاق و مقاومت
آیا شنیده‌اید که می‌گویند در موقعیت میان انتخاب بد و بدتر، انتخاب کردن بد کم‌تر، درست‌تر است؟ آیا اتفاق افتیده است که در دو راهی انتخاب به گزینه‌ای فکر کرده باشید که نتایج آن کمتر خطرناک و آسیب‌زا است؟ برای شما در چه شرایط و ساحتی این اتفاق افتاده است؟
اگر در یک چنین شرایطی، بد کم‌تر را انتخاب کرده‌ایم، دنبال بدست‌آوردن چه نتیجه‌ای بوده‌ایم؟ و این‌که، اگر هیچ‌یک از دو گزینه را انتخاب نکنیم در چه جایگاهی ایستاده‌ایم؟ 
در این پادکست به این پرسش‌ها پاسخ داده شده است.
 

پادکست کتاب/۲: من می‌اندیشم، پس هستم

من می‌اندیشم، پس هستم
آیا تا به حال به عمق این جمله فکر کرده‌اید؟ آیا به این اندیشیده‌اید که اندیشیدن تنها یک فرآیند ذهنی است یا راهی برای تعریف وجود، هویت، و حتا مسوولیت ما در این جهان؟ یا به عبارت دیگر، اندیشیدن چیست؟ امروز در این برنامه، قصد داریم با هم به این پرسش‌ها نزدیک شویم و ببینیم که اندیشیدن چگونه می‌تواند در زنده‌گی ما معنا بیافریند.
 

سخن زن/۳۴:‌ نامه‌ای از اسیران به آزاده‌گان

نامه‌ای از اسیران به آزاده‌گان
کلمه خشونت، برای هر کدام ما خیلی آشناست؛ اما امروز در سرزمین کوهستانی به نام افغانستان رنگ دیگری به خود گرفته که تحملش برای هر کدام از دختران چه من باشم در دنیای خموشی و تاریکی و چه تو باشی در دنیای آزاد و آزادی، خیلی نفس‌گیر است. در این دنیای بزرگ و پر از آزادی دلم برای زنده‌گی آزاد پر می‌زند، محدودیت‌ها دورم را حلقه زده و هر روز بیش‌تر و بیش‌تر می‌شود. احساس می‌کنم هر روز نفس‌هایم کوتاه‌تر و کوتاه‌تر می‌شود.

پادکست کتاب/۱: مساله تقصیر و کارل یاسپرس

آیا تا به حالا یا گاهی احساس مقصر بودن کرده‌ایم؟
به راستی، ژرفنا و گسترگی مفهوم تقصیر در دایره‌ی فهم و برداشت‌های ما چه ابعادی دارد؟ این مساله از نظر شما چگونه است ؟
امروز، به کتابی از کارل یاسپرس سر زده‌ایم که به این پرسش‌ها پاسخ داده‌است و پیرامون‌ مساله تقصیر، بحث‌ها و تأملات جالب توجهی انجام یافته‌است. پس از شما شنوندگان گرامی می‌خواهیم تا پایان این بحث با تمنا عارف، همراه شوید.
 

سخن زن/۳۳: اجبار به گدایی و بار سنگین فقر بر دوش زنان

اجبار به گدایی و بار سنگین فقر بر دوش زنان
«در این سرمای استخوان‌سوز، در این گوشه‌ تاریک خیابان، صدایم را بشنوید. صدای زنی که سال‌هاست در سکوت، رنج می‌کشد؛ صدایی که از میان ترک‌های دست‌های یخ‌زده‌ام، از قلبی که با امید و ناامیدی می‌تپد، برمی‌خیزد.
من، زنی هستم که هر روز، برای لقمه نانی، در این خیابان بی‌رحم، می‌جنگم. هر روز، سرمای زمستان و گرمای تابستان را تحمل می‌کنم. هر روز، نگاه‌های ترحم‌آمیز و بی‌تفاوتی را می‌بینم. هر روز، در برابر نگاه‌های سنگین مردم، شرمساری را حس می‌کنم، اما شرمساری‌ام در برابر گرسنه‌گی فرزندانم، کوچک است.

سخن زن/۳۲:‌روایت دختر سرباز؛ «هم پدر را از دست دادیم و هم یتیم وطن شدیم»

روایت دختر سرباز؛ «هم پدر را از دست دادیم و هم یتیم وطن شدیم»
چرا زخم‌های کهنه ناسور شدند؟ روزی که کابل سقوط کرد و طالب شادمانه وارد کابل شد، دقیق همان روز برای بار دوم پدرم پیش چشمم کشته شد، آخر آن همه قربانی برای دوباره آوردن طالب بود؟ پدران ما در راه مادروطن سر سپردند و در پایان روز ما هم پدر را از دست دادیم و هم یتیم وطن شدیم،

سخن زن/۳۱: سفر به واخان؛ دریای آموی دختران ما را می‌بلعد

سفر به واخان؛ «دریای آمو دختران ما را می‌بلعد»
«پدرم می‌گفت که خبررسان آمده و میگه ماه‌بیگم مرده! مادر که از وجودم در کنارش خبر نداشت با جیغ بلندم تکان خورد و بغلم کرد. دیر فهمیدم چرا و چه‌گونه ماه‌بیگم مرد… وقتی داخل خانه‌ ماه‌بیگم شدم، جمع بزرگی از زنان و مردان همسایه نشسته و به یاد او گریه می‌کردند. مادرش با ناله می‌گفت که آه دخترم چه کار کردی؟ دلت به جوانی‌ات نسوخت؟ فکر نکردی بعد این کار مردم ما را لعنت می‌کنند؟ مادرش بلند گریه می‌کرد، زجه می‌زد، روی می‌درید و گیسو می‌کَند.»

سخن زن/۳۰: ۱۶ روز نارنجی با زنان؛ آخرین روز مکتب

۱۶ روز نارنجی با زنان؛ آخرین روز مکتب
حسنیه، دختر همراهم است. او امروز آخرین روز مکتبش است و حتا فکر می‌کند که احتمال آمدن در روز نمره‌خوانی هم برایش نزدیک به صفر است. وقتی با هم‌صنفی‌هایش خداحافظی می‌کند، با چشم‌های سرخ و گونه‌های نم‌ناک سمت من می‌آید. بیکش را به شانه می‌اندازد و می‌گوید: «کاش دو ماهی غیرحاضری می‌کردم، محروم می‌شدم و سال بعد دوباره به مکتب می‌آمدم.» او را در آغوش می‌گیرم و برایش امید روزی را می‌دهم که خود من نیز در این وضع، به آمدنش شک دارم. او اما گریه می‌کند و می‌گوید: «باورم نمی‌شود که دیگر قرار نیست مکتب بیایم. من به امید چه سه ماه زمستان را بگذرانم؟ باورم نمی‌شود. چه‌طور زنده‌گی کنم؟»

سخن زن/۲۹: فقر، بی‌وطنی و داغ غربت؛ چه بر ما گذشت؟

فقر، بی‌وطنی و داغ غربت؛ چه بر ما گذشت؟
ما را در وانت‌ها جابه‌جا کردند. در یک وانت کوچک با تعداد ۲۴ نفر از هموطنان به طرف ایران‌شهر حرکت کردیم. آن شب هر دقیقه‌اش شاید برای ما به مثابه یک ساعت بود که می‌گذشت. قید بودن جای، خسته‌گی یک هفته آواره‌گی در دشت و بیابان و از همه بدتر سردی این شب، به حالت تیره و تلخ ما دوچند زهرش را می‌چشاند. شبی که هشت تا ده ساعت را میان مرگ و زنده‌گی راه افتاده بودیم. ‌سفر وحشت‌ناکی بود. کوه‌های سر به فلک و خطرناک این منطقه، و راه‌های پرپیچ و خمی که قاچاقبران انسان برای ماشین‌های خود کشیده بودند، بازی با جان هزاران انسان بود.

سخن زن/۲۸: بازمانده‌گان قربانیان ارتش؛ با زور اسلحه دخترم را نکاح کردند

بازمانده‌گان قربانیان ارتش؛ «با زور اسلحه دخترم را نکاح کردند»
«گریه‌ها و فریادهای دخترم را نمی‌توانم فراموش کنم. التماس می‌کرد اجازه ندهم او را با خودشان ببرند. بسیار سعی کردم قانع‌شان بسازم و مانع بردن دخترم شوم، اما در مقابل آن‌ها هیچ کاری از دستم ساخته نبود. پس از آن روز هیچ خبری از دخترم ندارم و به هر جا رفتم، دست خالی بازگشتم. کی گفته بدترین داغ برای یک مادر داغ مرگ فرزندش است؟ این‌که ندانی زنده است یا نه، دردش بیش‌تر است. من حتا مزاری را سراغ ندارم که بروم و بر سرش اشک بریزم. نه احوال زنده بودنش را دارم و نه آدرسی که به آن سر بزنم. مدت‌هاست در فراق فرزندم اشک می‌ریزم و جز اشک ریختن و دعا کردن هیچ پناهی ندارم.»

سخن زن/۲۷:‌با لباس عروس از این خانه برو و تنها با کفن می‌توانی برگردی»

«با لباس عروس از این خانه برو و تنها با کفن می‌توانی برگردی»
با آرامی و دقت، گویی از روی پلی لرزان که بر رودخانه عمیق و خروشان کشیده شده بود، خاطراتش را به یاد می‌آورد و قطرات اشک از گونه‌های برجسته‌اش می‌لغزید. ادامه داد: «عروسی‌ام آغاز بدبختی من بود. چه خشونت‌هایی که بر من روا نداشتند. جز خشونت، رنج و ظلم چیزی نمی‌دیدم. وضعم روزبه‌روز بدتر می‌شد. در خانه پدر حداقل می‌فهمیدیم علت بدبختی‌ها و وضعیت سخت، فقر است. این جا همه چیز فراوان بود، ولی وحشت و رنجٍٍی غیرقابل توصیفی در این خانه موج می‌زد. آن‌قدر لت و کوبم  می‌کردند که از حال می‌رفتم. حتا مادرشوهرم مانند بر جانم افتاده بود. یک روز آن‌قدر همه اعضای خانواده مرا لت و کوب کردند  که دیگر نتوانستم تحمل کنم و با وضع آشفته‌ای از آن خانه فرار کردم. زمانی که به خانه پدرم رسیدم، اعلام کردم که تصمیم دارم طلاق بگیرم.
یک امید کوچک در دلم جوانه زده بود. می‌خواستم هر نوع سختی را بپذیرم، اما دیگر پا به خانه شوهر نگذارم. اما به‌دلیل رسم‌ورواج‌هایی که داریم، خانواده‌ام اجازه نمی‌دادند طلاق بگیرم. پدرم گفت: وقتی با لباس عروس از خانه پدر می‌روی، تنها با کفن می‌توانی بازگردی و همان بود که مرا دوباره به خانه شوهر فرستادند...»
 

Insights/22: Controlling the Narrative with Mina Sharif

Controlling the Narrative
Lynne O’Donnell talks with Mina Sharif, author, activist, women’s rights campaigner, educator and mentor. They discuss who controls the narrative and who speaks for Afghanistan’s people when the Taliban appear to have seized control not only of the country but of the message, too.
Have a listen

پادکست هفتگی/۵۸: طاهر بدخشی و درنگی بر اندیشه حل عادلانه مساله ملی در افغانستان

طاهر بدخشی و درنگی بر اندیشه حل عادلانه مساله ملی در افغانستان
هشتم عقرب مصادف با اعدام طاهر بدخشی، از روشن‌فکران انقلابی و رهبران چپ‌گرا در افغانستان، بود. او که از بنیان‌گذاران حزب دموکراتیک خلق شمرده می‌شود، در ادامه بنابر اختلاف‌هایی از این حزب جدا شد و سپس از سوی حفیظ‌الله امین در زندان پل‌چرخی به قتل رسید. بدخشی بیش‌تر به دلیل طرح اندیشه ستم ملی در تاریخ کشور جا گرفت و تا پایان عمرش برای آن مبارزه کرد.
در پادکست این هفته ۸صبح، به جزییات زنده‌گی وی می‌پردازیم. بدخشی کی بود؟ اندیشه ستم ملی چیست و چگونه به وی در تاریخ کشور ماندگاری بخشیده است؟ چرا عده‌ای با وی مخالفند؟ آیا اندیشه او همچنان تنها راه‌ حل برای بحران افغانستان است؟
۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

سخن زن/۲۶: کابلم رخت عزا بر تن کرده است

کابلم رخت عزا بر تن کرده است
من یک دختر روستایی با رویاهای ساده بودم، اما کابل رویاهای جدید و هدف جدیدی برایم تعیین کرد. شهری که اکنون به دست گروه طالبان مچاله شده است. دلم به شهر رویایی‌ام می‌سوزد و این شهر دیگر آن شهر سه سال پیش نیست. جاده‌هایش شادی مردمان را کم دارد. مکتب‌ها و دانشگاه‌ها عدم حضور دختران را فریاد می‌زنند. شادی از این شهر رخت بسته و هراس و ظلم بر آن حاکمیت می‌کند. نه تنها من، کابلم نیز افسرده و پژمرده شده و نفس‌هایش زیر بار حاکمیت طالبان به شمارش افتاده است.

Insights/21: Media Meltdown with Zahra Joya

Media Meltdown
Lynne O'Donnell talks with Zahra Joya, Founder and Editor-in-Chief of Rukhshana Media, the independent news organisation she established  and now runs in exile. She talks about the Taliban's strangulation of free speech and media in Afghanistan, the collusion of media owners, and the role of the exiled media in keeping the world's attention on her homeland.
Have a listen

پادکست هفتگی/۵۷: ممنوعیت تصویر در رسانه‌ها؛ انگیزه سیاسی یا حکم شرعی؟

ممنوعیت تصویر در رسانه‌ها؛ انگیزه سیاسی یا حکم شرعی؟
طالبان در اواخر ماه میزان دستور ملا هبت‌الله مبنی بر منع نشرات تصویری رسانه‌های داخل افغانستان را به حالت اجرایی درآوردند. این دستور برگرفته از فرمان ۳۵ ماده‌ای امر به معروف و نهی از منکر طالبان است. براساس آن فرمان، انتشار تصاویر موجودات زنده جواز ندارد. چنین اقدامی سبب شده است که تا کنون برخی رسانه‌های تصویری در افغانستان نشرات‌شان را متوقف کنند، یا آن را به شکل صوتی درآورند. همچنان منع نشر تصاویر با موجی از واکنش‌ها مواجه شده و حتا اختلافاتی را میان طالبان شکل داده است.
پادکست این هفته روزنامه ۸صبح را به بحث روی این‌ موضوع اختصاص داده‌ایم. ملا هبت‌الله با چنین فرمان‌هایی به دنبال چیست؟ آیا منع نشر تصاویر انگیزه سیاسی دارد یا دلیل شرعی؟ چه بر سر رسانه‌های جمعی می‌آید؟ چنین دستوری چه تاثیری بر وضعیت حقوق بشری در افغانستان می‌گذارد؟ آیا تنش‌های درونی طالبان منجر به رفع این ممنوعیت خواهد شد؟ جهان چه واکنشی به این اقدام خواهد داشت؟
۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

سخن زن/۲۵: «زن بدکاره»؛ ماجرای زنده‌گی گل‌افروز

«زن بدکاره»؛ ماجرای زنده‌گی گل‌افروز، از ظلم مادر تا اتهام‌های خانواده شوهر
مادرش او را همانند برده پیش خود نگه می‌دارد و خواهرانش را به شوهر می‌دهد. کوچک‌ترین خواهرش نیز ازدواج می‌کند، اما گل‌افروز را نزد مردم قریه مریض گفته و از او کار می‌کشد. پس از ازدواج خواهرانش کار بالای او چند برابر شده و اندکی توان کار را از دست می‌دهد. کم‌کم سن ازدواجش نیز می‌گذرد، اما مادرش راضی به ازدواج او نمی‌شود، تا این‌که یکی از آشنایان دور آنان که از هوشیاری و توانایی‌اش باخبر بود او را به پسر خود می‌خواهد. مادرش در بدل مقداری پول که آن‌ها در برابر دخترش وعده می‌دهند این وصلت را می‌پذیرد و دخترش را عروس می‌کند. ازدواج او سر می‌گیرد، اما بی‌خبر از این‌که قرار است عروس مردی شود که خیلی بزرگ‌تر از اوست و سه فرزند دیوانه از همسر قبلی خود دارد. بدون این‌که شوهر آینده‌اش را ببیند و در موردش بداند، قبول می‌کند تا از دست ظلم مادر خلاصی یابد.

Insights/20: Terror Inc with Scott Richards

Terror Inc
Lynne O’Donnell talks with conflict consultant Scott Richards about the Taliban’s transformation of Afghanistan into a nexus of extremism and terrorism, the group’s relationship with Al Qaeda, Hamas, Hezbollah, and the danger they present to a world that just isn’t interested in facing up to the reality.
Have a listen.

ژورې خبرې/۱۵: ایراني پوله‌ساتو له خوا د لسګونو افغان کډوالو وژل کېدل؛ د پېښې څرنګوالی او لاملونه

 ایراني پوله‌ساتو له خوا د لسګونو افغان کډوالو وژل کېدل؛ د پېښې څرنګوالی او لاملونه
ایراني پوله‌ساتو د روانې اوونۍ په لومړیو کې د افغان کډوالو یو کاروان د سیستان بلوچستان په سیمه کې په نښه کړ. د عیني شاهدانو په وینا، نږدې ۳۰۰ کسان د برید هدف ګرځېدلي چې له هغوی څخه ۲۶۰ کسان وژل شوي او ټپیان دي. لومړی، د کډوالو موټرونه په ماین چاودنه کې نښتي او بیا وروسته، ایراني پوله‌ساتو ځواکونه پرې په راکټ او نورو وسلو ډزې کړې دي. ایران د دې پېښې رامنځته کېدل رد کړي او د ایران دولت پلوه او مخالف رسنۍ یې هم چوپ دي او څه نه وايي. طالبانو هم ویلي چې دوی لا هم په دې اړه څېړنه کوي څو معلومه کړي چې دا پېښه رښتیا رامنځته شوې که نه.
په دې پاډکسټ کې به د دې موضوع په تړاو خبرې وکړو. له برنامې مېلمه او نورو ګډونوالو به د پېښې په هکله خبرې واورو او د دې لامل، د ایران او طالبانو د رژیمونو غبرګون به هم وڅېړو.
هشت صبح ورځپاڼه تاسو د دې پاډکسټ اوریدلو ته رابولي.

ژورې خبرې/۱۴: د ډیورنډ په دواړو غاړو کې محرومیت؛ د پښتنو په جرګه کې د ښځو ونډه څنګه وه؟

د ډیورنډ په دواړو غاړو کې محرومیت؛ د پښتنو په جرګه کې د ښځو ونډه څنګه وه؟
په وروستۍ جرګه کې د ښځو ګډون او په پرېکړو کې د هغوی ونډه د ډیورند په دواړو خواوو کې له تود هرکلي سره مخ ده. په دې غونډه کې د خیبرپښتونخوا سربېره د ډیورنډ له دې غاړې څخه هم ځینې د ښځو حقونو فعالانو ګډون کړی و. د جرګې په پرېکړو کې ځینې مسایل چې د ښځو ژوند پورې اړه لري، د پام وړ وو؛ په ځانګړې توګه په افغانستان کې د ښوونځیو پرانېستل او همداراز په بدو کې د نجونو د ورکړې پر فرهنګ د بندیز ټینګار شوی او دا د خیبر جرګې یوه پرېکړه هم ګڼل کېږي.
د ۸صبح په نني پاډکسټ کې به د پښتنو په قومي جرګه کې د ښځو د ونډې کچه، په دواړو غاړو کې د ښځو پر برخلیک د دې پرېکړو اغېز او د جرګې وروسته د ښځو د راتلونکي په هکله د هغوی هیلې ارزول کېږي.
ددې او ورته پوښتنو د ځواب لپاره هشت صبح ورځپاڼه تاسو د دې پاډکسټ اوریدلو ته رابولي.

سخن زن/۲۴:‌ خاطرات خوب مکتب

خاطرات خوب مکتب
یادآوری سه سال محروم بودن از آموزش در آن لحظه حال مرا دگرگون کرد و به‌خاطر محرومیتم گریستم. با چشمان پراشک به سمت سالن رفتم و بعد داخل صنف شدم. هیچ چیزی سر جایش نبود. همه چیز تغییر کرده بود. صنف بی‌نظم‌تر و کثیف‌تر شده بود. چندین جای تخته سیاه تخریب شده بود. جدول و پوسترهایی را که در روی دیوار نصب کرده بودیم، هیچ کدام سر جایش نبود. من در چوکی دوم در ردیف وسط با دو تن از هم‌صنفی‌هایم می‌نشستم. اولین چیزی که به ذهنم رسید جست‌وجوی میز و چوکی بود که در آن من و دو دوستم در گوشه میز اسم‌های خود را نوشته کرده بودیم تا کسی چوکی ما را نگیرد. میز دوم در ردیف وسط را دیدم، هیچ اسمی در آن نبود.

ژورې خبرې/۱۳: ایا د خیبر جرګه کولای شي په افغانستان کې د یووالي او بدلون لپاره لار هواره کړي؟

ایا د خیبر جرګه کولای شي په افغانستان کې د یووالي او بدلون لپاره لار هواره کړي؟
د پښتون ژغورنې غورځنګ جرګه په وروستیو ورځو کې د بحثونو ډګر ګرمه ساتلی دی. دې جرګې شاوخوا ۱۹ مشخصې پرېکړې اعلان کړې چې باید په راتلونکو دوو میاشتو کې عملي شي. دغه جرګه د پولې هاخوا پښتنو د یووالي سبب شوې او د پاکستان د پوځ د مخالفتونو سره سره زرګونه کسانو له بېلابېلو ډلو څخه په دې جرګه کې ګډون وکړ. دا په داسې حال کې ده چې په دې لوري کې طالبان واکمن دي او په تېرو درېیو کلونو کې د دغې ډلې له خوا هېوادوال له څپونکو محدودیتونو سره مخ دي.
د ۸صبح په دې پاډکسټ کې د جرګې پر اغېز د افغانستان په حالاتو او همداراز هغو مسایلو غږېږو  چې موږ ته عبرت راکوي. ایا په افغانستان کې دننه د دې ډول غورځنګونو رامنځته کول او ملاتړ به د محدودیتونو پر وړاندې مبارزه کې اغېزناک وي؟ ایا دا ډول پرېکړې کولای شي د افغانستان دننه د خلکو یووالی رامنځته کړي؟ ایا د خلکو ملاتړ له دې ډول جرګو څخه د لویو ملي پرېکړو په عملي کولو کې  مرسته کولای شي؟
ددې او ورته پوښتنو د ځواب لپاره هشت صبح ورځپاڼه تاسو د دې پاډکسټ اوریدلو ته رابولي.

ژورې خبرې/۱۲: د جرګې تاریخي رول د شخړو په حل او سولې راوستلو کې

د جرګې تاریخي رول د شخړو په حل او سولې راوستلو کې
جرګې په افغانستان او سیمه کې له ډیر پخوا د شخړو د حل او روغې جوړې تر ټولو معموله د حل لاره بلل کېږي.
جرګې د مقیاس او صلاحیت له مخې یو بل سره توپیر لري معمولا که تاریخ ته مراجعه وکړو همدې جرګو ځینې سترې ملي او سیمه‌اېزې ستونزې هم حل کړې او ان ځیني وختونه واکدارانو له ځانته د مسولیت اړولو لپاره جرګو ته مراجعه کړې ځکه جرګو خپله یو تاریخي او ولسي مشروعیت درلود. 
په دې پاډکسټ کې موږ د جرګو په همدې مشخص نقش چې د شخړو حل او سولې راوستل دې بحث لرو.
هشت صبح ورځپاڼه تاسو د دې پاډکسټ اوریدلو ته رابولي:

Insights/19: Busting Stereotypes with Bushra Gohar

Busting Stereotypes
Lynne talks with Bushra Gohar, a former member of Pakistan's parliament. She is active in Pashtun politics, and speaks out for the rights of women and other repressed groups. She talks vehemently about the damaging impact of historic stereotyping of Pashtuns as warriors, and the traditional de-humanisation of women dressed up as respect. She uses a gentle voice to deliver harsh admonitions.
Have a listen:

ژورې خبرې/۱۱: د پښتنو قومي جرګه؛ د پښتون ژغورنې غورځنګ څه غواړي؟

د پښتنو قومي جرګه؛ د پښتون ژغورنې غورځنګ څه غواړي؟
د «پښتون قومي عدالت جرګه» تر نامه لاندې په خیبرپښتونخوا کې یوه لویه درې ورځنۍ جرګه روانه ده. دا جرګه سره له دې چې د اسلام‌اباد له پراخو مخالفتونو سره مخ وه، د پښتون ژغورنې غورځنګ په غوښتنه جوړه شوې ده. په دې جرګه کې لسګونه زره کسانو ګډون کړی او ځینې ښځې هم په کې برخه لري. د دغه غورځنګ مشر، منظور پښتین، د پښتون ژغورنې غورځنګ د یوه مخکښ غړي، ګیلامن وزیر تر وژنې وروسته د قومي جرګې د جوړېدو ژمنه کړې وه. سره له دې چې د پوځ له پرلپسې خنډونو سره مخ شو، په پای کې یې وکړای شول چې دا جرګه جوړه کړي.
په دې پاډکسټ کې به د خیبر جرګې او د پښتون ژغورنې غورځنګ داعیې ته کتنه وکړو. دا غورځنګ ولې رامنځته شو او د منظور پښتین او د هغه د پلویانو غوښتنې څه دي؟ آیا پښتانه د پاکستان د وېش او د «پښتونستان» تر نامه لاندې د خپلواک هېواد د جوړولو په لټه کې دي؟ دا غورځنګ د سیمې له ځینو نورو خوځښتونو سره څه توپیر لري؟ ولې ځینې پوهان د ډیورنډ کرښې دې خوا ته د پښتون ژغورنې غورځنګ او د خیبر جرګې پر پایلو خوشبین دي؟ که د دې جرګې غوښتنې عادلانه وي، نو ولې پښتانه د ډیورنډ کرښې دې غاړې ځینې نور خوځښتونه نه‌مني؟ ایا د پښتون ژغورنې غورځنګ اقدامات به د ډیورنډ دواړو غاړو ستونزې او بې‌عدالتۍ لا زیاتې کړي؟