8am Media | پادکست ۸صبح

سخن زن/۲۰: قربانیان فقر در جاده‌های کابل

قربانیان فقر در جاده‌های کابل
مشکلات زنده‌گی کودکی او را دزدیده و آرزوهایش را بلعیده است. همه آرزویش این است که آخر روز پول بیش‌تر به خانه ببرد. وقتی در مورد درس، مکتب و آرزوهایش می‌پرسم، می‌گوید: «بیازو امسال می‌رم، دگه دخترها را نمی‌گذارند.» رهایی از مکتب سبب می‌شود تا همه وقت کار کند و پول بیش‌تر به‌دست بیاورد؛ زیرا او در طول دوازده سال زنده‌گی‌اش آموخته است که برای پر کردن شکم باید کار کند و رفتن به مکتب برای او به مثابه هدر دادن زمان‌های مهم کسب چند افغانی است.
هم‌صحبت شدن با رعنای کوچک که این روزها خبری از او ندارم، بسیار دردآور و جگرخون‌کننده بود. طفلی که باید تمام دغدغه‌اش خراب شدن بازیچه‌هایش باشد، غم نان و گرسنه ماندن او را آواره خیابان‌ها کرده است.
روایت از حمیده فاروقی

insights/7: Jihad Genealogy with Sarah Adams

Jihad Genealogy
Lynne talks with Sarah Adams, a former CIA “targeter" and co-author of “Benghazi: Know They Enemy,” a deep dive into the 2012 attack on US diplomatic and agency assets in Libya. Her experience in Benghazi informs her belief that jihad is a generational business. To be effective, counter terrorism measures need to look at the prevalence of family ties among terrorists, and highlight the importance of understanding these relationships, she says.

پادکست هفتگی/۵۰: مهاجرت؛ ازجاکندگی و بازگشت دوباره

مهاجرت؛ ازجاکندگی و بازگشت دوباره
بسیاری از متفکران، به این باورند که مدرنیته با ازجاکندگی آغاز می‎شود؛ از ایجاد فاصله با سنت و نگاه کردن به قامت کامل آن برای ترسیم یک قامت جدید. فاصله از سنت چیزی نیست جز ازجاکندگی؛ جز ورود به جوامع و سنت‎های مختلف و سنجیدن قامت خود و سنتی  که در آن بزرگ شده‎ایم، در آیینه‎های گوناگون؛ با برداشت‎هایی از انسان و اخلاق که چه بسا برای ما غیر انسانی و غیر اخلاقی باشد. مدرنیته، سفر است و سفر، عبور مداوم  به مقصد سکنا گزیدن. از سفر کریستف کلمب و کشف ناگهانی، تا تبعید اندیش‎مندان در عصر روشنگری و تا مهاجرت‎های میلیونی معاصر به دلیل جنگ‎های ویران‎گر و یا حاکمیت رژيم‎های توتالیتر در جهان.
در اکس‎اسپیس این هفته‎ی روزنامه‎ی ۸صبح، به مفهوم مهاجرت می‎پردازیم؛ به ازجاکندگی و نگاه دوباره به میلیون‎ها آواره و تبعیدی که یا نمی‎توانند در سرزمین شان زندگی کنند و یا نمی‎خواهند. دامنه‎ی این فاجعه بزرگ است؛ و اما آیا می‎توان وسط چنین فاجعه‎ای، دنبال امکان‎ها و فرصت‎هایی بود؟ آیا انسان کنده‎شده از جامعه‎ی افغانستان، می‎تواند نسبتی با واقعیت‎های آن برقرار کند؟ تصویری که ما با فاصله گرفتن از افغانستان می‎بینیم، چیست و چقدر می‎تواند چهره‎ی دیگری از واقعیت را مقابل آن بگذارد؛ مقابل هنر، اندیشه، کنش سیاسی و اخلاقی و امکان تعامل و توافق با جهان انسانی. نقش چند دهه مهاجرت در پذیرش تکثر در افغانستان را چگونه می‎توان دید و آسیب‎های نگاه کردن و اندیشیدن  از این فاصله چیست؟

پادکست هفتگی/۴۹: افزایش قربانیان سیلاب‌ها و ناتوانی طالبان در مدیریت بحران

افزایش قربانیان سیلاب‌ها و ناتوانی طالبان در مدیریت بحران
در پی سرازیر شدن سیلا‌ب‌های‌ اخیر در افغانستان، بیش از ۴۰۰ تن جان‌های‌شان را از دست داده‌اند، صدها تن زخمی شده‌اند، هزاران خانه تخریب و ده‌ها هزار جریب زمین، باغ و زراعت مردم در ولایت‌های مختلف از بین رفته است. براساس گزارش‌ها، ولایت‌های‌ بغلان، بدخشان، تخار، غور، فاریاب، بادغیس و هرات بیشترین آسیب را دیده‌اند.
آنچه در پی این سیلا‌ب‌های ویرانگر نگرانی را افزایش داده، ناتوانی طالبان در مدیریت بحران و خطر افزایش تلفات جانی در اثر گرسنه‌گی، نبود سرپناه و مشکلات صحی است. هرچند سازمان ملل و کشورهای مختلف، در پی جمع‌آوری و فرستادن کمک‌ها به افغانستان‌اند، اما طبق گزارش‌ها، طالبان توان مدیریت و توزیع درست و‌ به‌موقع کمک‌ها را ندارند. گفته می‌‌شود که هزاران خانواده در ولایت‌های مختلف طی روزها و هفته‌های اخیر بدون داشتن سرپناه، نان و امکانات صحی سپری کرده‌اند. آخرین گزارش‌ها از ولایت غور و ولسوالی‌های آن می‌رساند که تمام راه‌ها تخریب شده و مردم که به کوه‌ها پناه برده‌اند، تا کنون هیچ نوع کمکی دریافت نکرده‌اند؛ وضعیتی که خبر از فاجعه‌ انسانی در روزهای آینده می‌دهد. در این پادکست دیدگاه‌های مهمانان برنامه را در این موارد خواهید شنید. ۸صبح شما را به شنیدن آن دعوت می‌کند.
 

پادکست هفتگی/۴۸: ۸ ثور؛ پایان یک جنگ و آغاز جنگ‌های دیگر

۸ ثور؛ پایان یک جنگ و آغاز جنگ‌های دیگر
سی‌ودو سال پیش در هشتم ثور ۱۳۷۱، پس از چهارده‌سال جنگ نفس‌گیر، مجاهدین موفق شدند نظام کمونیستی در افغانستان را از میان بردارند. این جنگ ۱۴ سال پیش و با کودتای ۷ ثور رقم خورد که در آن حزب دموکراتیک خلق افغانستان با حمایت شوروی، داوود خان و خانواده‌اش را به قتل رساند و حکومت را به دست گرفت. جهاد افغانستان با استفاده از روایت دست‌نشانده‌گی بیرونی، به بسیج مردم پرداخت و با اشغال افغانستان توسط شوروی، توانست روایت جهاد را با محور مبارزه با استعمار همراه با دست‌نشانده‌گی، تقویت کند و به پیروزی برساند.
اما ۸ ثور، ختم جنگ نبود، بلکه آغازی بود برای جنگ‌های دیگر و درگیری بین گروه‌هایی که تا دیروز بر محور روایت جهاد با بیگانه متحد شده بودند. در این پادکست به این دو پدیده‌ مهم در تاریخ معاصر افغانستان پرداخته شده است؛ به ۷ و ۸ ثور و به این‌که چی شد پیروزی جهاد به شکست انجامید و جایش را به جهاد دیگر خالی کرد. طالبان چطور توانستند روایت جهاد را مصادره کنند و چی تغییری با گذشت زمان در بدنه‌ این روایت ایجاد شده است. ۸صبح شما  را به شنیدن این پادکست فرا می‌خواند.

پادکست هفتگی/۴۷: تداوم ممنوعیت آموزش دختران؛ طالبان در پی چیستند؟

تداوم ممنوعیت آموزش دختران؛ طالبان در پی چیستند؟
سومین سال آموزشی در افغانستان بدون حضور دختران آغاز شد. نزدیک به سه میلیون دانش‌آموز و دانشجوی دختر از آموزش و تحصیل باز مانده‌اند. طالبان با منع آموزشِ، تحصیل و کار زنان، ارتباط زنان را با جامعه به شکل کامل قطع کرده‌ و حتا در تفریح‌گاه‌های عمومی، روزهای محدود و معینی در هفته برای زنان در نظر گرفته شده است. آرایش‌گاه‌های زنانه بسته شده و در آخرین مورد، حتا در برخی ولایت‌ها فرمان صادر کرده‌اند که دختران حق تماس تلفونی با برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی را ندارند. طالبان مدعی‌اند که مطابق شریعت، زن باید در خانه بماند و زنی که در خانه می‌ماند، نیازی به آموزش و تحصیل ندارد.
در این پادکست موضع طالبان در قبال زنان را به خوانش گرفته شده است. این‌که برداشت طالبان چی نسبتی با اسلام و جامعه‌ افغانستان دارد و امکان‌های مقاومت مدنی در افغانستان و به خصوص زنان در چیست؟ آیا طالبان با منع آموزش و کار زنان، در پی استفاده از آن به عنوان یک کارت بازی برای رسیدن به مشروعیت سیاسی داخلی و بین‌المللی هستند یا تلاش دارند با حذف زنان، امکان عبور و حتا گذار از خود را ناممکن یا دست‌کم دشوارتر کنند. ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست هفته‌گی دعوت می‌کند.  
 

پادکست هفتگی/۴۶: نوروز و مقاومت فرهنگی در برابر بنیادگرایی اسلامی

نوروز و مقاومت فرهنگی در برابر بنیادگرایی اسلامی
جشن نوروز نماد تمدن چندهزارساله‌ در منطقه است که با توجه به اهمیت فرهنگ در نظام بین‌الملل، فرصتی برای هم‌گرایی اقتصادی و فرهنگی در بین مردم منطقه شمرده می‌شود. جشن نوروز بیان‌گر صدها هزارسال تجربه‌ انسانی است. ارتباط دقیق نوروز با طبیعت و کشیدن خطی از زمان که بهار را از زمستان جدا کند، بیان‌گر هماهنگی این جشن با طبیعت است. این هماهنگی طبیعی و این استقبال از گرما در مقابل سرما، در فرهنگ‌ها و سنت‌های مختلف منطقه تعامل جدانشدنی داشته است؛ چنان‌که در کشوری مثل افغانستان، چنان با دین گره خورده که با مراسم مذهبی (بلندکردن جهنده در مزار و دیگر نقاط کشور) تجلیل می‌شود. این طور به نظر می‌رسد که قصه‌ نوروز قصه‌ واقعی مردم است؛ قصه‌ای که اسلام طالبانی و گروه‌های بینادگرا با آن سر ستیز دارند و با حذف آن از زنده‌گی مردم، در پی کشاندن مردم به حاشیه و قطع ارتباط شان با میراث‌های باستانی و دیگران است.
در این پادکست به سراغ خوانش این قصه می‌رویم؛ این‌که چطور می‌توان نوروز را نجات داد و به عنوان امکانی برای بازخوانی سنت و همگرایی منطقه‌ای از آن استفاده کرد؛ منطقه‌ای که فرهنگ مشترک و آسیب‌های فرهنگی و طبیعی مشترک دارد. ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.
 

پادکست هفتگی/۴۵: پیام رهبر طالبان؛ از مجازات علنی زنان تا تهدید فتح جهان

پیام رهبر طالبان؛ از مجازات علنی زنان تا تهدید فتح جهان
پیام اخیر ملاهبت‌الله، رهبر پنهان گروه طالبان، کوتاه‌‌ترین، صریح‌ترین و جامع‌ترین پیامی بود که از سوی این گروه طی مدت حاکمیت‌شان بر افغانستان به نشر رسید. در این پیام رهبر طالبان بیشتر از هر زمانی، تقابل طالبان با غرب و دموکراسی غربی را آشکار ساخت و هم‌چنان به شکل صریح، از مجازات زنان در محضر عام سخن به میان آورد. آن‌چه در این پیام برجسته بود، استفاده از اصطلاح زمانی "فردا" بود. این‌طور به نظر می‌رسد که طالبان تا کنون با جهان مدارا کرده‌اند و اکنون به این اعتمادبه‌نفس رسیده‌اند که ماهیت اصلی‌شان را آشکار و جهان را به جهاد به هدف گسترش اسلام تهدید کنند.
در این پادکست به پیام اخیر رهبر طالبان و به تاثیر این پیام بر زنده‌گی زنان در افغانستان، سرنوشت اعتراضات زنان، تهدیدهای امنیتی این گروه برای کشورهای منطقه و جهان و این‌که فعالان حقوق بشر و زنان چطور می‌توانند از این پیام برای به رسمیت‌شناسی آپارتاید جنسیتی در دادگاه‌های بین‌المللی استفاده کنند، پرداخته شده است. ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.
 

پادکست هفتگی/۴۴: دانشگاه‌ در افغانستان؛ غیبت پرسش‌گری و ترویج افراطیت

دانشگاه‌ در افغانستان؛ غیبت پرسش‌گری و ترویج افراطیت
جامعه‌ مدرن را زاده دانشگاه می‌دانند. یعنی تمدن امروزی بشر محصول محیطی است که در آن از علم، انتظار کشف حقیقت می‌رود تا بازتولید یا چرخیدن بر حقیقتی واحد که زاده‌ نظم آموزشی کلاسیک یا مدرسه‌ای است. در افغانستان اما دانشگاه همواره با شکست نظام‌های سیاسی، از مسیر اصلی آن بیرون و زمینه‌ای شده برای اهداف ویژه‌ ساختارهای سیاسی حاکم. در این میان دو بار حاکمیت طالبان بر افغانستان را شاید بتوان سیاه‌بخت‌ترین دوران تجربه‌ دانشگاه در افغانستان خواند. تلاش مدرسه برای استحاله‌ دانشگاه، سیاستی بود که طالبان در دور اول حاکمیت‌شان اجرا کردند و اکنون که نزدیک به سه سال از حاکمیت دوباره‌ این گروه می‌گذرد، در تلاش‌اند تا دانشگاه‌های افغانستان را تبدیل به مدرسه‌های سنتی و جایی برای تبلیغ ایده‌های ضد دانشگاهی کنند. توزیع سند ماستری برای هزاران ملا که از مدارس سنتی فارغ شده‌اند، گویای تلاش مدرسه برای تصرف کامل دانشگاه است. در این پادکست به مفهوم دانشگاه و سرنوشت آن در افغانستان و به تضاد دانشگاه و مدرسه و عواقب مدرسه‌سازی دانشگاه برای جامعه‌ افغانستان پرداخته شده است. روزنامه ۸صبح شما را به شنیدن آن دعوت می‌کند.
 

پادکست هفتگی/۴۳: تأثیرات رویارویی ایران و اسراییل بر روابط تهران با طالبان

تأثیرات رویارویی ایران و اسراییل بر روابط تهران با طالبان
در پی حمله‌ی ایران بر اسراییل، این نگرانی به میان آمده است که پاسخ نظامی اسراییل یک جنگ تمام‌عیار را در منطقه رقم بزند. هرچند ایران بعد از فرستادن بیش از دوصد موشک و پهپاد به سوی اسراییل گفت که این عملیات پاسخی به حمله اسراییل بر کنسول‌گری این کشور در دمشق بوده و این داستان تا پاسخ دوباره‌ی اسراییل، برای ایران تمام‌شده است؛ اما نگرانی از نوعیت حمله‌ اسراییل و پاسخ دوباره‌ ایران هنوز پابرجاست.
آن‌چه به دنبال این رویارویی نظامی اتفاق می‌افتد، تغییر مناسبات قدرت در منطقه و یارگیری‌های دیپلماتیک و نظامی جدید خواهد بود که بر رابطه ایران با طالبان نیز تاثیر می‌گذارد. معاون سفارت ایران در کابل، در روزهای اخیر و پس از حمله‌ ایران بر اسراییل، در دیدار با مولوی عبدالکبیر، معاون سیاسی نخست‌وزیر طالبان، گفت که مخالفان طالبان اجازه‌ فعالیت سیاسی در ایران را ندارند. این گفته‌ها ظاهراُ اولین موضع‌گیری مستقیم ایران در مورد مخالفان سیاسی طالبان در خاک این کشور بود. در ایکس‌اسپیس این هفته‌ روزنامه‌ی ۸صبح، به پیامد‌های این رویارویی نظامی و تأثیرات آن بر رابطه‌ ایران و طالبان می‌پردازیم. تاثیر این رابطه بر گروه‌های سیاسی و نظامی مخالف طالبان چه خواهد بود و آیا نزدیکی ایران و طالبان، سیاست غرب در مقابل طالبان را نیز وارد فاز جدیدی خواهد کرد؟ این پرسش‌ها در صحبت‌های مهمانان این پادکست پاسخ داده شده است. ۸صبح شما را به شنیدن آن فرا می‌خواند.

ژورې خبرې/۳: ګډ غم او درد څنګه د یو مشترک سیاسي روایت په ایجاد کې مرسته کولی شي؟

ګډ غم او درد څنګه د یو مشترک سیاسي روایت په ایجاد کې مرسته کولی شي؟
د ملت جوړونې لپاره یو مشترک روایت ته ولې اړتیا ده؟ او آیا موږ د یو ملت په حیث مشترک دردونه لرو؟
دا پوښتنې شاید ډېری جذابی او جالب ښکاره نشي، ولې ډیري بنسټیزي دي. ملتونه په مشترکو افسانو او روایتونو را جوړیږی او دا روایتونه د تاریخي پېښو په مرسته شکل نیسي. ځیني ټولنپوهان د مشترکو دردونو او امیدونو شتون په ملت سازي کې مهم بولي او انګېري هغه ملتونه چې مشترک تاریخي دردونه یې نه دي تجربه کړي نشی کولی مشترک ارمانونه ولري. ددې او ورته پوښتنو د ځواب لپاره هشت صبح ورځپاڼه تاسو د دې مهم پاډکاسټ اوریدلو ته رابولي.

Insights/6: Trying To Be Reasonable with Amin Karim

Trying To Be Reasonable
Lynne is joined by Amin Karim, who has been involved in politics in Afghanistan all his adult life. Since the collapse of the republic in 2021, he has been spending his time in Kabul on humanitarian work, and trying to convince the Taliban leadership to create an inclusive governance structure acceptable to all Afghan people. His tenacity is admirable.
 Have a listen.

پادکست هفتگی/۴۲: زنان و روایت آینده؛ آیا درد مشترک به درمان مشترک می‌انجامد؟

زنان و روایت آینده؛ آیا درد مشترک به درمان مشترک می‌انجامد؟
با گذشت نزدیک به سه سال از حاکمیت گروه طالبان بر افغانستان، هنوز چشم‌انداز مشترکی که بتواند روایت آینده‎ افغانستان را پیش روی مبارزات مردمی در عبور از طالبان بگذارد، روشن نیست. احزاب سنتی که در قالب جبهات نظامی در مقابل طالبان ‎می‌جنگند، بر اسلام میانه تاکید دارند، نسل امروزی و بیشتر اکادمیک، بر حکومت سکولار و برخی هم فدرالیزم را به عنوان راه‌حل بحران افغانستان پیشنهاد می‌کنند.
آن‌چه در این میان همه‎ نسخه‌ها را ناکارآمد کرده، سیاست‌های قومی طالبان است که خطر برجسته شدن تضادهای قومی در مبارزه با این گروه را افزایش داده است؛ خطری که ممکن است مانع شکل‌گیری روایت مشترک برای آینده‎ افغانستان شود. این وسط اما زنان که از شرق تا غرب و از جنوب تا شمال افغانستان، محرومیت یک‌سانی را تجربه می‌کنند، به عنوان امکان نجات‌بخشی دیده می‌شوند که شاید بتوانند به عنوان نقطه‎ وصل تضادهای موجود در افغانستان عمل کنند. در این پادکست به درد مشترک زنان پرداخته شده است؛ به محرومیت یک‌سان آنان از فضای عمومی و به این‌که درد مشترک زنان، چقدر می‌تواند در شکل‌گیری روایت مشترک برای نجات افغانستان کمک کند؟ آیا زنان می‌توانند نقطه‎ وصل تضادهای قومی و گروهی در افغانستان باشند یا مبارزات زنان نیز وارد تضادهای قومی در افغانستان خواهد شد؟ وضعیت مبارزات جنبش زنان طی سه سال گذشته، چی چیزی به ما می‌گوید؟ برای پاسخ به این سوالات، ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

Insights/5: Finding Freedom with Laura Deitz

Finding Freedom
Lynne is talking to Laura Deitz, an American in London who, since the collapse of the republic government in Afghanistan, has been helping some of the most vulnerable to find a path to safety outside the country. She is one of many volunteers worldwide who have dedicated their time, resources and energy to the difficult, life-saving work of evacuation. So far, she’s helped more than 300 people leave Afghanistan and sees no sign that her work will be done any time soon.

سخن زن/۱۹: محرومیتم از آموزش هزار‌ روزه شد

محرومیتم از آموزش هزار‌ روزه شد
قبل از هزار روز ناامیدکننده و نحس به مکتب می‌رفتم و دنبال رویاهایم بودم. صنف نهم بودم و با شور و اشتیاق درس می‌خواندم. دوست داشتم بعد از فراغت مکتب وارد دانشگاه شوم و در رشته کمپیوترساینس درس بخوانم. با وجود این‌که حادثه دلخراش، وحشت‌ناک و فراموش ناشدنی پیش چشمانم اتفاق افتاد و در آن انفجار بیش از ۲۰۰ دانش‌آموز مکتب ما شهید و زخمی شدند، من جان سالم به در بردم و متوقف نشدم. ادامه دادم؛ چون مانعی سد راهم نبود. کوشش می‌کردم به دشمنان علم و دانش نشان بدهم که متوقف کردن ما کار ساده‌ای نیست. با رسیدن به رویاهایم شاید می‌توانستم آن زخم ناسور را از یاد ببرم، اما نگذاشتند.

پادکست هفتگی/۴۲: پراکنده‌گی مخالفان طالبان

پراکنده‌گی مخالفان طالبان؛ چالش‌ها و فرصت‌های هم‌بسته‌گی مردمی چیست؟
با گذشت نزدیک به سه سال از سلطه‌ طالبان بر افغانستان هنوز اقوام، جریان‌های سیاسی، احزاب، جبهات نظامی و گروه‌های اعتراضی و مدنی، نتوانسته‌اند زبان مشترکی در مبارزه با این گروه تعریف کنند. با این‌که همه باور دارند که طالبان یک گروه بنیادگرا است و باید از آن عبور کرد، اما آن‌چه در آن توافق نظر نیست، شیوه‌ مبارزه با این گروه و تعیین چشم‌انداز پس از آن است. نبود چشم‌انداز روشن مبنی بر ساختار سیاسی و اقتصادی آینده، باعث شده که هر گروه تنها تصویر خودش را در آینده ببیند. احزاب سنتی در رویای نجات اسلام میانه‌رو هستند؛ نسل جدید و معترض، خواهان حکومت سکولار؛ چپ‌ها رویای جامعه‌ بی‌طبقه را در سر دارند و عده‌ای هم به دنبال تغییر ساختاری قدرت، بحث فدرالیسم را به عنوان نسخه نجات افغانستان پیش می‌کشند.
در این پادکست پراکنده‌گی نیروهای سیاسی مخالف طالبان مورد بحث قرار گرفته است. روزنامه ۸صبح شما را به شنیدن آن دعوت می‌کند.

پادکست هفتگی/۴۱:‌سیاست یکسان‌سازی طالبان؛ پیامدها و امکان‌های مقاومت مدنی

سیاست یکسان‌سازی طالبان؛ پیامدها و امکان‌های مقاومت مدنی
از حاکمیت گروه طالبان بر افغانستان نزدیک به سه سال می‌گذرد. در این مدت این گروه به شیوه‌های متفاوت تلاش کرده‎ تا سیاست یک‎سان‌سازی اجتماعی، فرهنگی، قومی، زبانی و مذهبی را در افغانستان دنبال کند. هرچند اداره‌‎‌های مختلفی در رژیم طالبان، سیاست یک‎سان‌سازی را به شیوه‌هایی دنبال می‌کنند، اما اداره‎ امر به معروف این گروه، بیش از هر بخشی وارد جزییات شده و حتا شکل‎‌ آرایش موی سر، ریش و پوشش مردم را کنترل می‌کند. بر اساس گزارش‌ها، در برخی نقاط افغانستان کارمندان اداراه‌های طالبان مکلف به پوشیدن کلاه کندهاری نیز استند.
در این پادکست سخنرانان ایکس‌اسپیس ۸صبح درباره این موارد صحبت می‌کنند. ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

ژورې خبرې/۲: قومي ډینامیزم او په افغانستان کې د سیاست راتلونکی

قومي ډینامیزم او په افغانستان کې د سیاست راتلونکی
سیاست د قدرت لوبه او افغانستان کې ډیر له پخوا د قدرت او مشروعیت بنا او سرچینه قوم او قبیله وه.  د قومي او قبلوي کتلو تر منځ هارموني ثبات زیږوي او ټکر یې په پراخې بې ثباتي او داخلي کشمکشونو منتج کېږي.
په افغانستان کې به ډیر کم داسې سیاسي بحثونه کېږي چې د قوم،  قبیلې او د قدرت د ویش او واک خبره به پکې نه وي. راځئ نن له پیله په همدې مسله ځان پوه کړو چې افغانستان کې له پخوا تر ننه د قومونو ترمنځ عمل او عکس العمل څنګه وو، له تاریخي لحاظه کومو عواملو د اقوامو سوله ایز ژوند ته لاره هواره کړې وه او کوم عوامل د قومي ټکرونو او داخلي جګړو او کشمکشونو لامل شوي دي.
د ټولنپوهنې له نظره په څو هویتي او څو قومي هېوادونو کې د قدرت میکانیزم څنګه کار کوي، څو قومه ملتونه څنګه په یو پراخ سیستم کې راټولېږي او د نورو څو قومه هېوادونو د سیاسي ثبات راز په څه کې دی. افغانستان دداسې هېوادونو له تجربو څه زده کولی شي؟ ددې او ورته پوښتنو د ځواب لپاره هشت صبح ورځپاڼه تاسو د دې مهم پاډکاسټ اوریدلو ته رابولي.

Insights/4: Afghanistan, Pakistan and "Project Taliban" with Mohsin Dawar

Afghanistan, Pakistan and "Project Taliban"
Join Lynne O’Donnell for the 8AM Media podcast series, Insights. Lynne talks with generals, diplomats, soldiers, journalists, politicians, activists, people who have front row seats for conflicts around the world, and citizens with a story to tell, happy or sad.
For this first series, Afghanistan is the focus. Lynne and her guests talk about the collapse of the republic in August, 2021, and the impact since — for the people of Afghanistan, for the security of the region, for the safety of the world. It’s important, interesting and insightful.
This week, Lynne talks to Mohsin Dawar, a Pakistani human rights activist, former parliamentarian, and founder of the National Democratic Movement. He’s from North Waziristan, which borders Afghanistan and is bearing the brunt of what he calls “Project Taliban” — the violent return of Islamist extremism that is bringing war back to his homeland.

Insights/3: The Taliban's "State Capture" of Afghanistan

The Taliban's "State Capture" of Afghanistan
Join Lynne O’Donnell for 8AM’s podcast series, Insights.
Lynne talks with generals, diplomats, soldiers, journalists, politicians, activists, people who have front row seats for conflicts around the world, and citizens with a story to tell, happy or sad. For this first series, Afghanistan is the focus. Lynne and her guests talk about the collapse of the republic in August, 2021, and the impact since — for the people of Afghanistan, for the security of the region, for the safety of the world. It’s important, interesting and insightful.
This week, Lynne is joined by Natalie Gonnella-Platts, the director of global policy at the George W. Bush Institute.
Have a listen

ژورې خبرې/۱: په افغانستان کې د ملت جوړونې اړتیا څه ده؟

په افغانستان کې د ملت جوړونې اړتیا څه ده؟
ملت جوړونه یوه معاصره پدیده ده،  چې ددولت جوړونې اساسي بنسټ شمېرل کېږي. له بده مرغه زموږ هېواد افغانستان کې دا اړینه پروسه له سلو کلو هڅو ورسته هم یوې مطلوبې نتېجې ته نده رسېدلې. لا هم د نړۍ ګوټ ګوټ کې د افغاني ملت جوړونې په اړوند پوښتنې او انګېرنې کېږي.
د امریکا د متحده ایالاتو د اوسني ولسمشر جو بایډن په افغانستان کې د خپل ماموریت د ناکامي په توجیه کې ویلي چې «افغانستان یو واحد ملت ندی، موږ هلته د ملت جوړونې لپاره نه وو تللي او هیڅوک نشي کولی افغانان په خپلو کې متحد کړي» ځیني د بایډن په دې خبرو چې افغانستان یو ملت ندی، یا متحد کېدلی نشي نېوکې لري او ځیني په ورته وخت کې بیا د جوبایډن دا اظهارات چې موږ افغانستان ته د ملت جوړونې لپاره نه وو تللي غېر مسولانه بولي.
بې له دې چې د بایڼ اظهارات جدي ونیول شي،  دا بحث د انکار او امتناع وړ ندی، له سلو کلونو ورسته لا هم همدا مسله جدي بحث ته اړتیا لري. ملت جوړونه ماهیتآ څه شی دی؟ له دولت جوړونې او ملت پالنې سره یې اړیکې څه دي؟  په افغانستان کې د ملت جوړونې هڅې له کومو لوړو ژورو تېري شوي او ولې همیشه یو بن بست سره مخ شوي؟  د هیواد د معاصر تاریخ په اوږدو کې د مختفلو اقوامو رول څه وو؟ او نن ورځ بین القوي همکاري او تفاهم څومره کولی شي د ملت سازي پروسه تسهیل کړي؟ هېواد کې ملت جوړونې په وړاندې اوسني شته خنډونه کوم دي او زموږ او تاسو ټولېز مسوولیت څه دی؟  طالبان چې مذهبي او سیاسي اقلیتونو هویت مسخ کوي، له ملي سمبولونو، بیرغ او سرود  سره د دښمني نغاره غږوي او ځانونه د نړۍ د ټولو مسلمانانو نماینده ګان بولي له ملت جوړونې سره یې نسبت څه کېدلی شي؟
ددې او ورته پوښتنو د ځواب لپاره هشت صبح ورځپاڼه تاسو د دې مهم پاډکاسټ اوریدلو ته رابولي.
 

Insights/ 2: Witness to Atrocity

Witness to Atrocity
Join Lynne O’Donnell for 8AM’s podcast series, Insights.
Lynne talks with generals, diplomats, soldiers, journalists, politicians, activists, people who have front row seats for conflicts around the world, and citizens with a story to tell, happy or sad. For this first series, Afghanistan is the focus. Lynne and her guests talk about the collapse of the republic in August, 2021, and the impact since — for the people of Afghanistan, for the security of the region, for the safety of the world. It’s important, interesting and insightful. 
She's talking with the award-winning journalist, founder and publisher of Hasht-e Subh (8AM), one of Afghanistan's premier daily newspapers, Sanjar Sohail. Have a listen

پادکست هفتگی/۴۰: جدال افغان و افغانستانی؛ بن‌بست و راهکار ملت‌سازی در افغانستان

جدال افغان و افغانستانی؛ بن‌بست و راهکار ملت‌سازی در افغانستان
جدال در کاربرد افغان و افغانستانی یکی از چالش‌های فرایند ملت‌سازی در افغانستان معاصر بوده که با گذشت زمان عمیق‎تر شده است. برخی افراد از اقوام ساکن در کشور در نزاع افغان و افغانستانی خودشان را «افغان» خطاب نمی‌کنند و تاکید دارند که «افغان» نام قوم مشخصی است و تعمیم آن بر اقوام دیگر، درست نیست. اما عده‌ دیگر همواره بر واژه‌ «أفغان» تاکید داشته و افغانستانی را رد کرده‌اند.
اکنون که طالبان با سیاست‎های قومی، تعارض قومی در افغانستان را گسترده‎تر کرده، حساسیت مردم نیز در این مورد بیش از پیش افزایش یافته است. در این پادکست به جدال در کاربرد افغان و افغانستانی پرداخته شده است؛ به این‌که چی سیاست‎های مشخصی باعث ایجاد اختلاف در این مورد شده؟ دلیل پافشاری قدرت‎های حاکم افغانستان بر واژه‎ افغان از کجا می‎آید و آیا حل این مناقشه، کمکی بر بهبود ملت‎سازی در افغانستان خواهد کرد؟
شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کنیم.

Insights/1: War and Strategy with US Army General (Ret) David Petreaus

Guest: US Army General (Rtd)  David Petreaus Join Lynne O’Donnell for 8AM’s podcast series, Insights. Lynne talks with generals, diplomats, soldiers, journalists, politicians, activists, people who have front row seats for conflicts around the world, and citizens with a story to tell, happy or sad.For this first series, Afghanistan is the focus. Lynne talks to a range of people about the collapse of the republic in August, 2021, and the impact since — for the people of Afghanistan, for the security of the region, for the safety of the world. It’s important, interesting and insightful. Have a listen:

پادکست هفتگی/۳۹: طالبان و گسترش تضادهای قومی

طالبان و گسترش تضادهای قومی
با فروریزی سلطنت‌های سنتی و ورود حاشیه‌ها به متن‌، گفتمان‌های قدرت در عصر مدرن و افسانه‌ قوم، تبدیل به یکی از محورهای اساسی سیاسی شدن گروه‌های زبانی و فرهنگی شد. هرچند این امر فرصتی بود برای سوژه‌گی سیاسی گروه‌هایی در حاشیه، اما ورود توده‌ای مردم در فضای سیاسی، امکان‌هایی را برای بازی‌گران سیاسی فراهم کرد تا از پیوندهای گروهی و قومی، به عنوان سکویی برای رسیدن به قدرت استفاده کنند. این جنون رسیدن به قدرت، در مواردی سر از فاشیسم درآورد که نمونه‌ برجسته‌ آن در آلمان نازی و با توهم برتری نژادی جرمن‌ها آشکار شد که با مرگ نزدیک به ۸۰ میلیون انسان پایان یافت.
در افغانستان نیز از آغاز تجدد، افسانه‌ قوم، تبدیل به محور اساسی قدرت شد و با شکست حکومت کمونیستی و ورود اقوام مختلف در قالب گروه‌های پیروز جهادی، سوژه‌گی سیاسی اقوام در افغانستان به میان آمد. با تسلط طالبان بر افغانستان، بار دیگر این نگرانی گسترش یافته که اقوام دیگر از مناسبات قدرت کاملا حذف شوند و این حذف، در زمانی صورت می‌گیرد که ناممکن است؛ چون شعور سیاسی در افغانستان قومی شده و نمی‌توان گروه یا قومی را از داشتن داعیه سیاسی خالی کرد.
در این پادکست شما دیدگاه‌های مهمانان برنامه را درباره این موضوع می‌شنوید. ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

پادکست هفتگی/۳۸: اعتراضات مردمی و لشکرکشی طالبان؛ سرکوب نتیجه خواهد داد؟

اعتراضات مردم و لشکرکشی طالبان؛ سرکوب نتیجه خواهد داد؟
در پی ورود غیرقانونی جنگ‌جویان طالبان به خانه‌های مردم در ولسوالی درایم بدخشان و دست‌درازی به عفت زنان، اعتراضات گسترده‌ای در این ولسوالی شکل گرفت و به ولسوالی ارگو نیز کشیده شد. هرچند طالبان با شلیک به معترضان که به قتل دو تن انجامید، تلاش کردند این اعتراضات را خاموش کنند؛ اما مردم برای سه روز پی‌هم به خیابان آمدند و کنترل طالبان بر دو ولسوالی بدخشان را به چالش کشیدند. اکنون گفته می‌شود که هزاران جنگ‌جوی طالبان در بدخشان جابه‌جا شده تا مردم را سرکوب کنند.
در این پادکست شما دیدگاه‌های مهمانان برنامه درباره اعتراضات مردمی در حاکمیت طالبان و مواجهه طالبان با پدیده‌ اعتراض را خواهید شنید. ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

پادکست هفتگی/۳۷:‌ افزایش بنیادگرایی دینی و جای خالی اسلام میانه‌رو؛ روایت بدیل چیست؟

افزایش بنیادگرایی دینی و جای خالی اسلام میانه‌رو؛ روایت بدیل چیست؟
نزدیک به ۱۰۰ سال پیش، میرزا حسن‌خان اسفندیاری، محتشم‌السلطنه‌ دولت قاجار در ایران، در کتاب «علل بدبختی ما و علاج آن»، راه بیرون‌رفت واداده‌گی جهان اسلام در مقابل غرب را، برگشت به اسلام اصیل عنوان کرد. از همان‌جا سفر اسلام از امروز به سوی گذشته آغاز شد و تا اکنون که ۱۰۰ سال از آن زمان می‌گذرد، گروه‌های مختلف اسلامی به هدف برگشت به صدر اسلام ایجاد می‌شود و جایش را به گروه بعدی و تندروتری می‌دهد.
در افغانستان شاید بتوان شکل‌گیری احزاب راست در دوران ظاهرشاه را اولین نشانه‌های سیاسی برگشت به اسلام واقعی دانست؛ احزابی که یک دهه بعد، با هجوم شوروی در افغانستان، وارد جنگ شدند؛ اما بلافاصله بعد از پیروزی، گروه طالبان وارد میدان شد و داعیه‌ جهاد را به هدف نجات اسلام واقعی مصادره کرد. اکنون که طالبان حاکمیت افغانستان را در دست دارند، جنگ دیگری بین داعش و طالبان در جریان است و داعش خود را داعیه‌دار واقعی اسلام می‌داند و طالبان را بدنام‌کننده‌گان اسلام و جهاد اسلامی.
در این پادکست شما دیدگاه‌های مهمانان برنامه ایکس‌اسپیس روزنامه ۸صبح را درباره بنیادگرایی دینی می‌شنوید. ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

پادکست هفتگی/۳۶: طالبان و حذف تکثر مذهبی؛ امکان‌های همبسته‌گی چیست؟

طالبان و حذف تکثر مذهبی؛ امکان‌های همبسته‌گی چیست؟
گروه طالبان که خود را پیرو «اسلام واقعی» می‌داند،‌ در مخالفت با خوانش‌ها و مذاهب دیگر اسلامی قرار دارد. هر چند سه سال پیش که این گروه بر افغانستان تسلط یافت، با ارتباط با برخی چهره‌های سیاسی و مذهبی اهل تشیع، نگرانی از دشمنی گذشته این با مذهب تشیع را کاهش داد؛ اما با گذشت زمان، طالبان این مدارا را کنار گذاشتند. ممانعت طالبان از برگزاری مراسم عاشورا در سال گذشته،‌ نشان داد که طالبان سر سازش با خوانش‌ها و مذاهب دیگر از اسلام را ندارند و در تلاش برای خاموش آن در افغانستان هستند. تاکنون گفته می‌شود که فقه جعفری از سیستم‌ آموزشی و تحصیلی تحت حاکمیت طالبان حذف شده و طبق گزارش‌ها، حتا در تلاش اند تا در مدارس و مناطق شیعه نشین نیز تدریس فقه حنفی را جایگزین کنند. از اقلیت سیک‌ها در افغانستان نیز تعداد انگشت‌شماری باقی مانده‌اند.
در این پادکست شما دیدگاه‌ مهمانان برنامه در باره تکثر و دشمنی طالبان با کثرت‌گرایی را می‌شنوید. ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

سخن زن/۱۹: روزمرگی زنِ افسری که به طالب داده شد

روزمرگی زنِ افسری که به طالب داده شد
زنِ افسر، زنِ طالب شده ‌است. فرزندی به بغل و فرزندی در شکم دارد. از قامت بلندش شانه‌های خمیده‌اش مانده و از صورت زیبایش حزنی مانده که در خطوط آن نمایان است. می‌گوید در دنیا چیز دیگری نمانده که او را غمگین‌تر از آنی هست، بکند. نه رفیقی دارد که با او درد دل کند و نه حق داشتن رفیق را. حق دید و بازدید از همسایه‌ها را هم ندارد. او زن دوم مردی است که طالب است؛ طالبی که مردانه‌گی‌اش را با ستم و ظلم علیه این زن به نمایش می‌گذارد. همه می‌دانند که او خوب نیست، خوش نیست؛ اما هیچ‌ کس در موردش حرف نمی‌زند. او هم حرف نمی‌زند و حتا حق حرف زدن را ندارد. زنده‌گی برای او روزمرگی است.

پادکست هفتگی/۳۵: نقض حقوق بشر در افغانستان؛ آیا طالبان پاسخ‌گو خواهند شد؟

نقض حقوق بشر در افغانستان؛ آیا طالبان پاسخ‌گو خواهند شد؟
افغانستان تنها کشوری‌ است که در آن، هیچ نهاد حقوق بشری فعال نیست؛ زنان به شکل کامل از فضای عمومی حذف شده‌اند و حوزه‌ خصوصی آدم‌ها نیز هر روز با فرمان‌های تازه‌ رهبر طالبان محدودتر می‌شود. ولی این همه‌ ماجرا نیست؛ آن‌چه شرایط را دشوارتر کرده، تبدیل جنایت به وظیفه یا مکلفیت است که امروز توسط ایدیولوژي طالب به اجرا گذاشته می‌شود. طبق این الگو، کسانی که مرتکب نقض حقوق بشر می‌شوند، نه‌تنها آن را عمل غیرانسانی نمی‌دانند که وظیفه‌شناسی و چه بسا وظیفه‎ اخلاقی می‌دانند. این کارکرد کور اخلاقی، نتیجه‌ تسلط ایدیولوژي‌ها و ساختارهای تمامیت‌خواه است. در این پادکست شما دیدگاه‌های مهمانان برنامه را درباره نقض حقوق بشر توسط طالبان خواهید شنید. سخنرانان در این پادکست خانم شبنم سیمیا، حقوق‌دان، خانم نظیفه جلالی، مدافع حقوق بشر و آقای محب‌الله تایب، مستشار و حقوق‌دان هستند. روزنامه ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.