8am Media | پادکست ۸صبح

سخن زن/۱۳: کابوس ناتمام چهار سال شکنجه

کابوس ناتمام چهار سال شکنجه
مراسم عروسی با همه رسم و رواجی که داشت سپری شد و من صاحب خانه جدید شدم و با انسان‌هایی که برایم بیگانه می‌نمودند، هم‌خانه شدم. بیش‌تر از پنج ماه از عروسی‌ام نگذشته بود که شوهرم کم کم روی سگش را نشانم داد و با تک‌تک انسان‌نماهایی که نقاب خوب بودن بر چهره داشتند، آشنا شدم. در حالی که پس از ازدواج با همان جثه خُرد و ضعیفم همه کارهای سخت و سنگین خانه شوهرم را انجام می‌دادم، شوهرم به هر بهانه‌ای مرا زیر مشت و لگد می‌گرفت و تا می‌توانست لت‌وکوبم می‌کرد. ابتدا لت‌وکوبش در حد چند سیلی و مشت بود، اما با گذر زمان مشتش به لگد و سیلی‌اش به چاقو بدل شد. بارها مرا با چاقویی که همواره با خود داشت و از آن برای ترساندنم استفاده می‌کرد، زخمی‌ام کرد و هنوز نشانه‌های آن زخم‌ها در بدنم است.

«سخن زن/۱۲: مجادله با طالبانٍ خانه و جامعه؛ «نگاه‌های نفرت‌انگیز برادرانم بارها مرا زنده به گور کرد

بیش‌تر از دو سال از حاکمیت طالبان گذشت و در این مدت بارها در برابر خواست خانوده‌ام ایستاده‌گی کردم، اما این بار وضعیت فرق می‌کرد و من دیگر بهانه‌یی نداشتم و باید ازدواج می‌کردم. به همین دلیل جواب رد نمی‌دادم و به بهانه‌های مختلف وقت می‌خریدم تا نکاحم را رسمی نکنند. در این مدت تا توانستم تلاش کردم که بورسیه تحصیلی بگیرم. چاره دیگر نداشتم و مهلتم با گذشت هر روز رو به خلاصی می‌رفت. خوش‌بختانه در آخرین روزها از یکی از دانشگاه‌های کشور ایران جواب تاییدی دریافت کردم. پس از مدت‌ها بار دیگر لبخند بر لبانم تقش بست و از ته دل خندیدم و گریه کردم.

پادکست هفتگی/۳۴: حذف زنان از حوزه عمومی؛ چون و چراهای بازداشت خیابانی زنان توسط طالبان

حذف زنان از حوزه عمومی؛ چون و چراهای بازداشت خیابانی زنان توسط طالبان
در روزها و هفته‌های اخیر شاهد موجی از افزایش بازداشت دختران و زنان در خیابان‌های کابل و برخی دیگر از شهرهای کشور به دست طالبان بودیم. جنگ‌جویان و محتسبان طالبان، زنان را به بهانه‌های مختلفی مثل نداشتن محرم و رعایت نکردن حجاب طالبانی بازداشت می‌کنند. گمانه‌ها این است که طالبان با راه‌اندازی پروسه بازداشت زنان، در صدد تحقیر و حذف آنان از حوزه عمومی است. این گروه به رغم خواسته‌های ملی و بین‌المللی، مکاتب و دانشگاه‌ها را به روی دختران نگشود هیچ، که حالا تصمیم گرفته تا شهرها و حوزه‌های عمومی را از حضور زنان کاملاً پاک‌سازی کنند. در این پادکست، مهمانان برنامه درباره چون و چراهای بازداشت زنان توسط طالبان صحبت کرده‌اند. سخنرانان این پادکست، خانم کوهستانی، یکی از زنان معترض در افغانستان و خانم منیژه رامزی، استاد پیشین دانشگاه کابل هستند. روزنامه ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

سخن زن/۱۱: سفر نافرجام؛ این جا‌ همه چیز بوی مرگ می‌دهد، حتا رویاهای قدریه نیکزاد

سفر نافرجام؛ این جا‌ همه چیز بوی مرگ می‌دهد، حتا رویاهای قدریه نیکزاد
من در کشوری زنده‌گی می‌کنم که اگر نام مکتب، مرکز آموزشی، مسجد، بازار و حتا وسایل حمل و نقل را در گوگل جست‌وجو کنیم، جزییات انفجار می‌آید. با وجود این همه سیاهی و تباهی و بوی باروت که در مشام داشتیم، دولت نیز به دست گروه طالبان سقوط کرد. با سقوط دولت، آزادی، حق تحصیل و کار، آرزوها و حالا حق پوشش و بیرون رفتن نیز از من گرفته شده است. من به پرنده‌ای می‌مانم که بال‌هایم را بریدند و در قفس تنگ و تاریک به جرم دختر بودن اسیرم کردند.
با اعمال محدودیت‌های روزافزون گروه طالبان علیه زنان، رنگ‌های رنگین کمان قلبم یکی یکی از بین رفتند و امروز هیچ رنگی را جز سیاهی نمی‌بینم. من منتظر باران آزادی و پررنگ شدن دوباره رنگین کمان در آسمان آبی افغانستان هستم.

پادکست هفتگی/۳۳:ناامنی در کشورهای منطقه؛ آیا حادثه خونین کرمان تاوان حمایت ایران از طالبان است؟

ناامنی در کشورهای منطقه؛ آیا حادثه خونین کرمان تاوان حمایت ایران از طالبان است؟
در زمان جنگ طالبان علیه نظام جمهوری در افغانستان، دو کشور همسایه با فراهم کردن عقبه استراتژیک برای این گروه، نقش فعالی در حمایت و عسکرگیری طالبان از مدرسه‌های فعال در آن سوی مرزها داشتند. با سقوط جمهوریت در افغانستان و حاکم شدن طالبان، ورق برگشت و پاکستان و ایران در دام هیولایی افتادند که سال‌ها در پرورش و تجهیز شبه آن در افغانستان دست از پا نمی‌شناختند. با حاکم شدن طالبان در افغانستان، به عنوان یک نیروی بنیادگرا و مروج ترور و وحشت، اعتماد به نفس سایر گروه‌های هم‌کیش و فعال در کشورهای همسایه نیز بیشتر شد و به تحرکات‌شان افزودند. از جمله تی‌تی‌پی در پاکستان فعال‌تر شد و جیش‌العدل در ایران. داعش نیز از میان جنگ‌جویان ناراضی طالبان و سایر گروه‌ها نیرو جذب کرد و خیز تازه برداشت. درحالی که سال ۲۰۲۳ خونین‌ترین سال برای پاکستان بود، ایران نیز در جریان چند روز اخیر شاهد دو انفجار مرگبار در چهارمین سال‌گرد قتل قاسم سلیمانی در شهر کرمان بود. هرچند مسئولیت حادثه را داعش برعهده گرفت و طالبان نیز آن را محکوم کردند -هرچند آن را تروریستی نخواندند-، اما نمی‌توان از این نکته به سادگی گذشت که وقتی یک گروه افراطی که سنت انتحار و ترور را یدک می‌کشد و سنی‌مذهب نیز هست، در کشوری به حاکمیت می‌رسد، تا چی اندازه می‌تواند برای حاکمیتی که بر بنیاد فقه شیعی شکل گرفته، خطرساز باشد. قراین نشان می‌دهد که اگر وضع بدین منوال پیش برود، دیری نخواهد پایید که جمهوری اسلامی با توجه به نفوذ تندروایان سنی در نواحی شرقی این کشور، با چالشی مواجه خواهد شد که اولویت‌های دیگرش را فراموش خواهد کرد. در این پادکست شما دیدگاه‌های مهمانان برنامه را درباره روابط ایران با طالبان و عواقب آن خواهید شنید. صاحب‌نظران این پادکست دکتر سردارمحمد رحیمی، پژوهشگر ژئوپولیتیک و آقای مهرداد فرهنمد، تحلیل‌گر مسایل خاورمیانه هستند. روزنامه ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست فرا می‌خواند.

سخن زن/۱۰: هراس از آینده تاریک؛ می‌ترسم بی‌سواد بمانم

هراس از آینده تاریک؛ «می‌ترسم بی‌سواد بمانم»
مدینه ۱۷ ساله، دانش‌آموز صنف هشت مکتب است که پس از حاکمیت طالبان از فراگیری درس و آموزش باز مانده است. او نیز همانند هزاران دختر دانش‌آموز به‌جای نشستن روی چوکی مکتب و صنف‌های درسی در چهاردیواری خانه روزهای سختی را می‌گذراند. می‌گوید: «قرار بود صنف ده شوم، سه سال تعلیمی‌ام حیف شد. اما چه کسی بهای روزهای ازدست‌رفته تعلیمی‌مان را می‌پردازد؟ هر سال که می‌گذرد سن ما نیز بیش‌تر می‌شود و ما هنوز در جایی گیر کردیم که سه سال قبل بودیم. نه راه پیشرفت داریم و نه راه نجات از میان این همه بدبختی‌ که هر روز اضافه‌تر می‌شود.» گاهی از میان منجلابی که گیر کرده است آرزو می‌کند که صنف ده و یا هم دوازده مکتب بود تا فرصت‌های تحصیلی برون‌مرزی برایش فراهم می‌شد، اما همه راه‌ها به رویش بسته شده است.

پادکست هفتگی/۳۲: فراز و فرودهای دیپلماسی هند در قبال افغانستان

فراز و فرودهای دیپلماسی هند در قبال افغانستان
هند یکی از کشورهای تاثیرگذار در مسایل منطقه است و مشترکات تاریخی زیاد با کشورهای منطقه دارد. در ۲۰ سال جمهوریت در افغانستان، هند سهم و نفوذ گسترده در بازسازی و مسایل سیاسی افغانستان داشت. امری که گفته می‌شد باعث نگرانی پاکستان است. از آن‌جایی که پاکستان به لحاظ جغرافیایی بین افغانستان و هند قرار دارد، و از این لحاظ که هند یک نزاع تاریخی با پاکستان دارد، موقف‌گیری‌ها و روابط هند با کابل نیز شدیدا تحت تاثیر همین مساله است. یا حداقل این‌گونه برداشت می‌شود. اما واقعیت‌ها نشان می‌دهد که همیشه فکتور پاکستان و نزدیکی یا دوری حاکمان کابل به اسلام‌آباد، روی موقف‌گیری های دهلی تاثیر چندانی ندارد. با حاکم شدن طالبان در افغانستان، دهلی سفارتش را در کابل بست و برداشت ها نیز این بود که هند، طالبان را به مثابه نیروی نیابتی اسلام‌آباد می‌بیند و احتمال دارد که از نزدیک شدن به این گروه ابا ورزد. اما گذر زمان ثابت کرد که هند نمی‌خواهد به کلی افغانستان را فراموش کند و با طالبان رابطه برقرار نکند. بسته شدن سفارت افغانستان در دهلی یکی از مواردی است که اراده هند به نزدیک شدن با طالبان را نشان می‌دهد. در هر دوره‌ای دیلماسی هند در قبال افغانستان این فراز و فرودها را در خود دیده است. این فراز و فرودها را در این پادکست به بحث گرفته‌ایم. سخنرانان این برنامه آقای فردین هاشمی، استاد دانشگاه و مصطفی مدثر، کارشناس روابط بین‌الملل هستند. روزنامه ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

سخن زن/۹: روزگار سیاه ورزش زنان؛ ما هم می‌توانستیم، اگر می‌گذاشتند

روزگار سیاه ورزش زنان؛ «ما هم می‌توانستیم، اگر می‌گذاشتند.»
زحل با حسرت به طرف تعمیر جمنازیوم نگاه می‌کند: «هرچند در آن زمان هم وقت برای تمرین دختران کم‌تر بود، اما با آن هم همان زمان محدود، برای ما یک فرصت نامحدود برای تقویت و پرورش هرچه بهتر خود در رشته ورزشی‌مان بود. تا بتوانیم با یافتن مهارت کافی، خود را آماده رقابت در مسابقه‌های بزرگ درون کشوری و برون کشوری کنیم.» در این حال زحل اشاره به مردانی می‌کند که به‌جز من و خودش در دو سرک منتهی به جمنازیوم، لباس مخصوص ورزشی پوشیده و بی‌خیال همه‌چیز در حال دَوشند. آن گاه با حسادتی که در واژه‌هایش جریان دارد، می‌گوید: «ما هم می‌توانستیم، اگر می‌گذاشتند.» ترک ناگهانی و یک‌باره ورزش برای زحل و دیگر دخترانی که به‌طور حرفه‌ای ورزش می‌کردند، ضربه سنگینی بر روح و جان آن‌ها وارد کرده و آن‌ها را به زمین زد، و پس از آن بسیار به سختی دوباره خود را بلند کرده و سر پای شدند.

پادکست هفتگی/۳۱: نشست‌های بین‌المللی درباره وضعیت زنان در افغانستان و تأثیرات آن‌ها

نشست‌های بین‌المللی درباره وضعیت زنان در افغانستان و تأثیرات آن‌ها
از آغازین‌ روزهای به قدرت رسیدن طالبان در کشور تا امروز، مساله زن و آزادی از جمله موارد مهم در برخورد و مواجهه با طالبان بوده است. هم در سطح بین‌المللی، وقتی کشوری یا مقامی در قبال طالبان موقف گرفته از زن و آزادی گفته و هم در سطح داخلی، زنانی‌که دست به مبازره‌های خیابانی و مبارزات زیرزمینی زده، مانیفیست مبارزاتی‌شان مساله زنان، حق کار، تحصیل و آزادی آنان بوده است. اما پس از بیشتر از دو سال از حاکمیت طالبان در افغانستان، این گروه گوش شنوا برای چنین خواسته‌هایی نداشته و به خواسته‌های کشورهای ذیدخل در قضایای افغانستان نیز در این راستا وقعی نگذاشته‌اند. زنان نیز در داخل و خارج از کشور از پا ننشسته‌اند و بر مطالبات بر حق‌شان به رغم سرکوب شدید از سوی طالبان، بیشتر تاکید کرده‌اند. در این اواخر، مجامع بین‌المللی نیز به مساله زنان در افغانستان توجه نشان داده، و در نشست اخیری که با محوریت موضوع زنان در حاکمیت طالبان در دوحه برگزار شد، شرکت‌کنندگان نشست، به حق تحصیل دختران تاکید کردند و از مبارزات زنان در داخل و خارج کشور حمایت کردند. با این‌همه، مهم‌ترین سوالی که باید پرسیده شود، این است که تاثیرات چنین نشست‌ها و مبارزه‌هایی بر سرنوشت زنان در داخل کشور چیست؟ زنان معترض در تبعید و زنان معترض در داخل تا چی اندازه هماهنگ عمل کرده‌اند؟ موانعی که زنان در بیرون از کشور در راه مبارزه با آن‌ها مواجه هستند، کدام‌هاست؟ این سوالات را مهمانان ما در این برنامه پاسخ داده‌اند. سخنرانان این برنامه خانم منیژه باختری، سفیر افغانستان در اتریش، نگاره میرداد، معاون سفارت افغانستان در پولند و نیلوفر نعیمی، فعال حقوق زنان هستند. روزنامه ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

پادکست هفتگی/۳۰: همگرایی مخالفان سیاسی طالبان و موانع آن

همگرایی مخالفان سیاسی طالبان و موانع آن
در نشست‌های اخیری که با اشتراک چهره‌ها و جبهات سیاسی مخالف طالبان در روسیه، تاجیکستان و اتریش برگزار شد، نشانه‌هایی از همگرایی میان مخالفان از دسته‌های مخالف دیده می‌شد. اما پس از بیشتر از دو سال از حاکمیت طالبان، آن‌گونه که توقع مردم افغانستان است، چهره‌های مخالف نتوانسته‌اند زیر یک چتر واحد سیاسی درباره راهکارهای مبارزه با طالبان به توافق برسند. دلیل این امر چیست؟ موانع بر سر راه همگرایی کدام‌ها است؟ این پرسش‌ها در سخنرانی‌های مهمانان این پادکست پاسخ داده شده است. سخنرانان این پادکست محمد محق، پژوهشگر مطالعات اسلامی و عارف رحمانی، فعال سیاسی هستند. روزنامه ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

سخن زن/۸: ۱۶ روز نارنجی با زنان؛ بسته‌شدن دانشگاه و افتادن در حلقه خشونت

۱۶ روز نارنجی با زنان؛ بسته‌شدن دانشگاه و افتادن در حلقه خشونت
من مادر شده‌ام و وقتی به جرم زن بودن به روزگار نکبت گذشته‌ام و حال ناامیدم و آینده‌ مجهولم که بر هیچ و پوچ بودنش با این شرایط مطمئنم، می‌بینم، بارها آرزو می‌کنم که آنچه در بطنم‌ در حال رشد است (دختر) نباشد. برای من حتا اجازه آوردن کتاب‌هایم را هم ندادند. مادرم به شوهرم گفت که تا می‌تواند مرا از قلم و کتاب دور نگه دارد، چون سبب سر به ‌هوایی من می‌شوند. منی که هیچ دوست و پناهی جز دانشگاه و کتاب نداشتم، امروز کیلومترها دور از دانشگاه و کتاب‌هایم، در خانه‌ای زنده‌گی می‌کنم که خبری از کتاب نیست و در این خانه هیچ دغدغه‌ای جز خورد و خواب وجود ندارد. این‌ها با کلماتی چون رویاداشتن، آینده و علم بیگانه‌اند، خیلی بیگانه. همین‌طور که من اولین قربانی این خشونت‌ها در این خاک زن‌ستیز نیستم، آخرین هم نخواهم بود. این روایت صدها هم‌نسل بیچاره و بی‌پناه من است که آرمان‌ها و رویاهایمان را دزدیدند و ما در این گوشه تاریخ و در این کشور پیشتاز در بدبختی و نابودی علم و دانش، از قربانیان حلقه‌ خشونت علیه زنان هستیم.

«سخن زن/۷:‌ از دنیای موسیقی تا دنیای آواره‌گی؛ «شب‌ها را در پارک‌های ایران صبح کردم

حالی که بغض بی‌وطنی و از دست رفتن دستاوردهایش در گلوی او گیر کرده است، با آهی از حسرت می‌گوید: «زنده‌گی قبل از سقوط کابل خیلی خوب بود. وضعیت مالی‌ام خوب بود. در کشور خودم بودم. کار می‌کردم. چه کم یا زیاد، درآمد داشتم. از پس مصرف‌های زنده‌گی‌ برمی‌آمدم. رویاهایم را دنبال می‌کردم. موسیقی می‌آموختم و ترانه می‌سراییدم، اما اکنون همه را از دست داده‌ام.» این مسرت برایش پایدار نماند. زنده‌گی او همانند میلیون‌ها زن و دختر افغان پس از حاکم شدن گروه زن‌ستیز طالبان دگرگون شد. تمام دستاوردها، زحمت‌ها و آرزوهایش فروپاشید. در کنار آن، حقوق انسانی از او و هم‌جنسانش نیز سلب شد.

سخن زن/۶: کودکی در لباس عروس؛ از ظلم پدر تا خزیدن به خانه شوهر

کودکی در لباس عروس؛ از ظلم پدر تا خزیدن به خانه شوهر
یک هفته از زنده‌گی مشترکش با آن مرد می‌گذرد و جو خفقان خانه خسر او را افسرده و دل‌نگران کرده است؛ زیرا شوهرش مردی ظالم و بی‌پرواست که جز هم‌خوابی با آن کودک، با معنای واقعی ازدواج بیگانه است. در حالی که حنای دستش هنوز رنگ نباخته‌، انگار فریبا زنده‌گی خوش نوجوانی و جوانی را باخته است. با نقش‌هایی که روی دستانش ترسیم کرده است و هر روز کم‌رنگ‌تر می‌شود، آرزوهایش نیز در حال نابود شدن است. قرار است این آرزوها به‌زودی محو شود؛ زیرا او با مردی ازدواج کرده است که هرگز به او اجازه نمی‌دهد تا به خواست خودش زنده‌گی کند و به دنبال آرزوهایش قدم بر‌دارد.

پادکست هفتگی/۲۹: اخراج پناه‌جویان افغان از پاکستان: قصه تلخ مهاجرت و بی‌وطنی

اخراج پناه‌جویان افغان از پاکستان: قصه تلخ مهاجرت و بی‌وطنی
براساس گزارش‌ها، از تاریخ ۱۷ سپتامبر به این‌سو، بیش از ۱۴۸ هزار پناه‌جوی افغان به صورت داوطلبانه به کشور برگشته‌اند و یا هم توسط پولیس پاکستان اخراج شده‌اند. دولت پاکستان اعلان کرده که باید ۱.۷ میلیون پناه‌جوی افغان که به صورت غیرقانونی در این کشور اقامت دارند، پاکستان را ترک کنند. در این روزها روزانه هزاران پناه‌جوی افغان از طریق گذرگاه‌های مرزی طورخم و اسپیس‌بولدک به افغانستان بازگردانده‌ می‌شوند. در میان این پناه‌جویان، زنان، اطفال، افراد مسن و کسانی که جان‌شان در حاکمیت طالبان در خطر است، شامل هستند. حکومت موقت پاکستان بدون در نظرداشت حسن هم‌جواری و بدون توجه به خواست نهادهای بین‌المللی، هر روز بیشتر از روز قبل به اخراج پناه‌جویان شدت می‌بخشد. نهادهای بین‌المللی از آن‌جایی که حکومت طالبان در رسیدگی به بازگشت‌کنندگان ناتوان است و فصل زمستان نیز از راه می‌رسد، از وقوع یک بحران انسانی دیگر هشدار داده است. چهره‌های بین‌المللی نیز از حکومت پاکستان خواسته تا طرح اخراج پناه‌جویان را بازبینی کند، اما آن‌چه را تا فعلا شاهد بوده‌ایم، شدت بخشیدن این پروسه از سوی حکومت پاکستان بوده است نه بازنگری این طرح. در این پادکست شما نظرات سخنرانان برنامه را درباره این موضوعات خواهید شنید. سخنرانان این پادکست آقای افراسیاب ختک، فعال سیاسی در پاکستان، زمان سلطانی، پژوهشگر حوزه جنوب آسیا در سازمان عفو بین‌الملل و حسیبا عفت، عضو پیشین شورای ولایتی پروان هستند. برعلاوه، نظرات تعدادی از مخاطبان روزنامه ۸صبح در رابطه به اخراج پناه‌جویان افغان از پاکستان نیز در این پادکست شامل است. روزنامه ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

سخن زن/۵: مردن در زیر درخت توت؛ قتلی که خودکشی خوانده شد

مردن در زیر درخت توت؛ قتلی که خودکشی خوانده شد
جسد مرده‌ آی‌طلا را از زیر درخت توت پیدا کرده بودند. جای گلوله زیر گلویش بود و هر دو دستانش پر از خون بود. دامن ساده‌اش به رنگ خون گل‌ زده بود. فردایش پولیس‌ها آمدند و قضیه را به‌نام «خودکشی» بسته کردند. برادر آی‌طلا میان مردم شان و منزلت داشت و زوردار آدم بود. دیگر کسی پشت قضیه نگشت. مادر آی‌طلا آن روز سکوت کرده بود. می‌گفتند که شوک دیده است. همه باور کردند که آی‌طلا دختر تیزهوش، خوش‌اندام و خوش‌لباس منطقه خودکشی کرده است. ملای مسجد هم جنازه‌اش را نخوانده بود. بعد از آن اتفاق، مادر آی‌طلا غم از دست دادن دختر را با حرف و حدیث مردم بغچه‌پیچ کرد و از منطقه کوچید.

پادکست هفتگی/۲۸: روز ملی زبان اوزبیکی و راه‌اندازی بخش اوزبیکی در روزنامه ۸صبح

روز ملی زبان اوزبیکی و راه‌اندازی بخش اوزبیکی در روزنامه ۸صبح
۲۹ میزان روز ملی زبان اوزبیکی است. به همین مناسبت، روزنامه ۸صبح بخش اوزبیکی خویش را فعال کرد. مخاطبان ما می‌توانند پس از این تمام مطالب را برعلاوه فارسی، پشتو و انگلیسی، به اوزبیکی نیز بخوانند. برنامه این هفته اکس‌اسپیس ۸صبح نیز اختصاص داده شده بود به تجلیل از روز ملی زبان اوزبیکی و راه‌اندازی بخش اوزبیکی در ۸صبح. در این برنامه فعالان و چهره‌های فرهنگی افغانستان درباره اهمیت زبان اوزبیکی و تنوع فرهنگی در کشور سخنرانی کردند. از شما دعوت می‌کنیم نسخه ویرایش‌شده این برنامه را بشنوید. لازم به ذکر است که سخنرانان برنامه به دو زبان اوزبیکی و فارسی سخنرانی کرده‌اند.

سخن زن/۴:خاطرات کاج؛ ضجه‌های مادران در سوگ فرزندان‌شان

خاطرات کاج؛ ضجه‌های مادران در سوگ فرزندان‌شان
من در منطقه‌ای زنده‌گی می‌کنم که بیش‌ترین قربانی‌های کاج را در خود جا داده است. مراسم سوگواری حاکم بر منطقه و صدای دعاخوانی، روضه‌خوانی، ختم قرآن با صدای ضجه‌های مادران بیان‌گر این است که خانواده‌های قربانیان‌ کاج بار دیگر در سوگ یک‌ساله‌گی از دست دادن عزیزان‌شان نشسته‌اند. از پنجره خانه سرم را بیرون می‌کشم چشمم به خانه یکی از دوستانم که در حادثه کاج زخمی شده بود می‌افتد و عاطفه زخمی را می‌پاید. بیش‌تر از همه می‌خواهم حال او را بدانم، هرچه می‌بینم نیست. شاید گورستان رفته باشد و به یاد سالگرد زهرا و یا هم نازنین گل آب برده است و می‌خواهد از آنان شکایت کند که چرا او را نیز با خود نبرده و تنها رها کرده‌اند. عاطفه پس از حادثه کاج و بسته ماندن دانشگاه‌ها به‌روی زنان، سلامتی روانی‌اش را از دست داده است و همواره با خود در گوشه‌ای می‌گرید.

پادکست هفتگی/۲۷: گفت‌وگوی روایت‌ها (۱)؛ چیستی روایت و رابطه آن با شکل‌گیری جریان‌های سیاسی

گفت‌وگوی روایت‌ها (۱)؛ چیستی روایت و رابطه آن با شکل‌گیری جریان‌های سیاسی
 
در افغانستان از هر مسأله و پدیده‌ای، خوانش‌های مختلف و روایت‌های گوناگون و گاهی متضاد وجود دارد. به همین دلیل، یک چهره تاریخی را عده‌ای قهرمان می‌خوانند و عده دیگر ضدقهرمان. این خوانش‌ها و روایت‌ها تنها به چهره‌ها و رویدادهای تاریخی خلاصه نمی‌شود، بلکه به مفاهیم نظری و گفتمان‌های فکری و مسایل روزمره اجتماعی نیز تسری می‌یابد. باری، خوانش‌ متفاوت از یک مساله یا یک پدیده و از زوایای مختلف به یک قضیه نگاه کردن، از ویژه‌گی‌های یک انسان و درکل یک جامعه است؛ اما در افغانستان آن‌چه مساله را پیچیده‌تر و چالش‌زا می‌سازد، تنش‌های گفتاری در فضاهای مختلف بر سر این خوانش‌ها و بن‌مایه قومی و ایدیولوژیک روایت‌ها است. در کنار این، عدم موجودیت یک فضای سالم گفت‌وگو برای صاحبان فکر و نخبه‌گان جامعه و نبود فرهنگ گفت‌وگوی معطوف به ایجاد یا پیدا کردن راه‌حل باعث شده که روایت‌ها، وسیله‌ای برای ایجاد تنش و نفاق بین گروه‌های مختلف قومی در کشور شود. برعلاوه، گفت‌وگوها را نیز از سطح نخبه‌گان به سطح عوام بکشاند و در نتیجه یک فضای ملتهب و مسموم شکل گیرد و منجر به امتناع گفت‌وگو شود. روزنامه ۸صبح نظر به مسوولیت خویش و ضرورتی که برای ایجاد چنین فضایی احساس می‌شود، سلسله‌برنامه‌هایی را تحت عنوان «گفت‌وگوی روایت‌ها» برگزار می‌کند. در این برنامه‌ها نخبه‌گان جامعه را که قایل به گفت‌وگو میان روایت‌ها هستند و گفت‌وگو را راه‌حلی برای بیرون‌رفت می‌دانند و همچنان از طرز فکر یا روایت خاص نماینده‌گی می‌کند، دعوت می‌کنیم تا باهم گفت‌وگو کنند. در اولین برنامه خود روایت را معرفی کرده‌ایم. این پادکست خلاصه‌ برنامه است و سخنرانان در آن آقای داوود عرفان، دانش‌آموخته علوم سیاسی و عمر شریفی، استاد دانشگاه امریکایی افغانستان هستند. روزنامه ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند. لازم به ذکر است که برای بهبود کارهای ما، پیشنهادات و انتقادات‌تان را از ما دریغ نورزید.

پادکست هفتگی/۲۶: روابط افغانستان و پاکستان: گذشته سیاه، آینده تاریک

روابط افغانستان و پاکستان: گذشته سیاه، آینده تاریک
روابط افغانستان و پاکستان تاریخچه‌ای از تنش‌ها و سوءظن‌ها است. از زمان تأسیس کشور مستقل پاکستان در سال 1947 تاکنون، مناسبات دوجانبه افغانستان با پاکستان همواره دستخوش فراز و نشیب عمدتاً ناشی‏ از اختلاف مرزی به‏ جامانده از دورۀ هند بریتانیایی بوده است. در این پادکست شما درباره تاریخچه این روابط و عوامل تنش بین دو کشور همسایه خواهید شنید. سخنرانان برنامه دکتر ملک ستیز، پژوهشگر روابط بین‌الملل و افراسیاب ختگ، فعال سیاسی در پاکستان هستند. روزنامه ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

سخن زن/۳: آزاد شدم، اما به قیمت جان و‌ جوانی

آزاد شدم، اما به قیمت جان و‌ جوانی
واپسین سوزن از تاروپودِ خسته‌ی پوستم گذر کرد و هنوز پس از دو ساعت، دردش ترکم نکرده‌است. آری عزیزم! یازده سالگی، پانزده سالگی، هفده سالگی گذشتند. من، آزمون‌های زندگی را پشت‌سر گذاشتم و تابوها را شکستم. حالا کار می‌کنم و درس می‌خوانم، مانعی جز دردهای تنانه نیست. در پایان، آنان دانستند که بنا نیست دختر به بهانه‌ی راه، دانشوری و دانایی، خانواده‌اش را بدنام کند. آن‌ها فهمیدند که یک دختر هم می‌تواند... اما دیر. مردم می‌گویند هنوز در جوش‌وخروش‌ام و نمی‌دانند که همین زندگی در نوجوانی مرا پیر و شکسته ساخت. دختران خانواده‌ی ما رها شدند- چقدر زیباست که جمله‌ای را با «رها شدند» به پایان ببری - آن‌ها می‌خوانند، می‌نویسند، می‌آموزند و می‌آموزانند. آن‌ها آزاد شدند. من آزاد شدم، اما به‌نرخِ جان و جوانی....

پادکست هفتگی/۲۵: گفت‌وگوی روایت‌ها (۲)؛ چپ‌گرایی در افغانستان

گفت‌وگوی روایت‌ها (۲)؛ چپ‌گرایی در افغانستان
هواداران اندیشه چپ در افغانستان ۱۴ سال قدرت سیاسی را در این کشور در دست داشتند. بررسی نقطه‌های قوت و ضعف این گروه و عوامل شکست آن در افغانستان موضوع این پادکست است. در این برنامه روی عوامل و زمینه‌های ورود تفکر چپ در کشور، استراتژی‌ها و پالیسی‌های هواداران این اندیشه در افغانستان، عوامل سقوط و آموزه‌ها و عبرت‌های این تجربه برای امروز بحث شده است. سخنرانان این برنامه آقای امان‌الله شفایی، نویسنده و پژوهشگر علوم سیاسی و نویسنده کتاب چپ‌گرایی در افغانستان و آقای عتیق اروند، نویسنده کتاب یا سوسیالیسم یا توحش هستند. روزنامه ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

سخن زن/۲:‌یک زن؛ حکایت رنج و رهایی

یک زن؛ حکایت رنج و رهایی
راستی، چه کسی گفته که زن وقتی دختر است، روشنی خانه پدر است؛ وقتی همسر می‌شود، ایمان شوهرش را کامل می‌سازد و وقتی مادر است، بهشت زیر قدم‏هایش است؟ چه کسی این جرئت را می‌کند که به زن‌ها و به شریفه‌ها این جملات کتابی را بخواند؛ جملاتی که فقط به درد پرساختن کاغذهای سفید می‌خورند. من دیدم زنی را که وقتی کودک بوده و در نوجوانی مانند مالی برای هزینه عروسی برادرش به بدل داده می‌شود. من دیدم زنی را که وقتی همسر بوده، آرامش نیافته، بلکه به وسیله‌ای برای تخلیه روانی و شهوانی مرد تبدیل می‌شود. من دیدم زنی را که مقابلم ایستاده و بهشت زیر قدم‌هایش نیست؛ اما با دستان خالی و با سرسختی، برای بهشتی ساختن دنیایش با هزار مانع می‌جنگد.

پادکست هفتگی/۲۴:گفت‌وگوی روایت‌ها (۱)؛ چیستی روایت و رابطه آن با شکل‌گیری جریان‌های سیاسی

گفت‌وگوی روایت‌ها (۱)؛ چیستی روایت و رابطه آن با شکل‌گیری جریان‌های سیاسی
در افغانستان از هر مسأله و پدیده‌ای، خوانش‌های مختلف و روایت‌های گوناگون و گاهی متضاد وجود دارد. به همین دلیل، یک چهره تاریخی را عده‌ای قهرمان می‌خوانند و عده دیگر ضدقهرمان. این خوانش‌ها و روایت‌ها تنها به چهره‌ها و رویدادهای تاریخی خلاصه نمی‌شود، بلکه به مفاهیم نظری و گفتمان‌های فکری و مسایل روزمره اجتماعی نیز تسری می‌یابد. باری، خوانش‌ متفاوت از یک مساله یا یک پدیده و از زوایای مختلف به یک قضیه نگاه کردن، از ویژه‌گی‌های یک انسان و درکل یک جامعه است؛ اما در افغانستان آن‌چه مساله را پیچیده‌تر و چالش‌زا می‌سازد، تنش‌های گفتاری در فضاهای مختلف بر سر این خوانش‌ها و بن‌مایه قومی و ایدیولوژیک روایت‌ها است. در کنار این، عدم موجودیت یک فضای سالم گفت‌وگو برای صاحبان فکر و نخبه‌گان جامعه و نبود فرهنگ گفت‌وگوی معطوف به ایجاد یا پیدا کردن راه‌حل باعث شده که روایت‌ها، وسیله‌ای برای ایجاد تنش و نفاق بین گروه‌های مختلف قومی در کشور شود. برعلاوه، گفت‌وگوها را نیز از سطح نخبه‌گان به سطح عوام بکشاند و در نتیجه یک فضای ملتهب و مسموم شکل گیرد و منجر به امتناع گفت‌وگو شود. روزنامه ۸صبح نظر به مسوولیت خویش و ضرورتی که برای ایجاد چنین فضایی احساس می‌شود، سلسله‌برنامه‌هایی را تحت عنوان «گفت‌وگوی روایت‌ها» برگزار می‌کند. در این برنامه‌ها نخبه‌گان جامعه را که قایل به گفت‌وگو میان روایت‌ها هستند و گفت‌وگو را راه‌حلی برای بیرون‌رفت می‌دانند و همچنان از طرز فکر یا روایت خاص نماینده‌گی می‌کند، دعوت می‌کنیم تا باهم گفت‌وگو کنند. در اولین برنامه خود روایت را معرفی کرده‌ایم. این پادکست خلاصه‌ برنامه است و سخنرانان در آن آقای داوود عرفان، دانش‌آموخته علوم سیاسی و عمر شریفی، استاد دانشگاه امریکایی افغانستان هستند. روزنامه ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند. لازم به ذکر است که برای بهبود کارهای ما، پیشنهادات و انتقادات‌تان را از ما دریغ نورزید.

پادکست هفتگی/۲۳: ويژه‌برنامه‌های سالگرد سقوط جمهوریت (۴)؛ سرگذشت نیروهای امنیتی پیشین از صعود تا سقوط

ويژه‌برنامه‌های سالگرد سقوط جمهوریت (۴)؛ سرگذشت نیروهای امنیتی پیشین از صعود تا سقوط
نیروهای امنیتی حکومت پیشین قربانیان بی‌صدا و فراموش‌شده‌ای هستند و چنان‌که در ۲۰ سال گذشته در جنگ با گروه‌های افراطی مثل طالبان قربانی داده‌، هنوز نیز قربانی می‌دهند. برای حرمت به ایثار این سربازان و به پاس خدماتی که انجام داده، این برنامه به نیروهای امنیتی پیشین و سربازان افغانستان اختصاص داده شده و در آن به ضعف‌های ارتش و عوامل فروپاشی آن پرداخته شده است. سخنرانان این برنامه آقای عبدالقیوم رحیمی، والی حکومت پیشین در ولایت‌های هرات و لوگر، بسم‌الله تابان، رییس عمومی مبارزه با جرایم جنایی در حکومت پیشین و مسعود مصمم، افسر نیروهای ویژه ارتش پشین هستند. روزنامه ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند. 

پادکست هفتگی/۲۲: ويژه‌برنامه‌های سالگرد سقوط جمهوریت (۱)؛ چرا دولت‌ها در افغانستان به ثبات و پایداری نمی‌رسد؟

ويژه‌برنامه‌های سالگرد سقوط جمهوریت (۱)؛ چرا دولت‌ها در افغانستان به ثبات و پایداری نمی‌رسد؟
در بیش از چهار دهه گذشته در افغانستان انواع نظام‌های سیاسی روی کار آمده و پس از مدتی سقوط کرده است. پس از کودتای داوودخان علیه ظاهرشاه و اعلان حکومت جمهوری از سوی وی، هر نظامی که در کشور روی کار آمده، عمر طولانی نداشته و پس از مدتی به سرنوشت سقوط مواجه شده است. در میان این نظام‌ها، جمهوری متاخر بیشترین عمر را داشته و امیدها این بود که این نظام به ثبات برسد و افغانستان را در مسیر رشد و توسعه قرار دهد؛ اما دیدیم که جمهوریت ۲۰ ساله نیز در ۱۵ آگست سال ۲۰۲۱ به سرنوشت نظام‌های قبل از خودش دچار شد و سقوط کرد. علت این آمدن‌ها و رفتن‌ها چیست و چرا هیچ نظم سیاسی نتوانسته در افغانستان پایدار بماند؟ در این پادکست این مسأله واکاوی شده است. سخنرانان برنامه دکتر نظیف شهرانی، استاد تاریخ در دانشگاه اندیانای امریکا، دکتر عمر صدر، پژوهشگر و سلیمان آشنا، خبرنگار هستند. روزنامه ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

پادکست هفتگی/۲۲: ویژه‌برنامه‌های سالگرد سقوط جمهوریت (۳)؛ طالبان و سیاست حذف زنان

ویژه‌برنامه‌های سالگرد سقوط جمهوریت (۳)؛ طالبان و سیاست حذف زنان
دو سال از سقوط کابل به دست طالبان می‌گذرد. این گروه در این دو سال زنان را از عرصه‌های اجتماعی کاملاً حذف کرده و رهبرانش هر روز محدودیت‌های تازه‌ای را بر کار و آموزش زنان وضع می‌کنند. در کنار این، مقاومت زنان به شکل اعتراض‌های خیابانی نیز در این دوره مثال‌زدنی است. در این پادکست شما دیدگاه مهمانان برنامه را درباره اعتراضات زنان، دورنمای این اعتراضات، مشکلات و چالش‌های فرا راه آن و تجربه‌های دختران معترض در زندان‌های طالبان را می‌شنوید. سخنرانان در این پادکست منیژه باختری، سفیر افغانستان در اتریش، عاطفه طیب، کنشگر اجتماعی، رامین کمانگر، پژوهشگر و رشمین جوینده، یکی از دختران معترض در کابل هستند. روزنامه ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

سخن زن/۱: دوست دارم به تمام گلوله‌های جهان نگاهی بیاندازم، آنها ما را از چی می‌ترسانند؟!

دوست دارم به تمام گلوله‌های جهان نگاهی بیاندازم، آنها ما را از چی می‌ترسانند؟!
دوست دارم به تمام گلوله‌های جهان نگاهی بیاندازم، آنها ما را از چی می‌ترسانند؟! در واقع جنگ ترسناک نیست، این‌که هیچ نقشی در جنگ نداشته باشی، ترسناک است. من اینجا هستم، ردای بر تن در کنار آتش نشسته ام. بیک به دستم و کتابم را بغل کرده ام، سعی دارم صدا های اطرافم را نشنوم، فلسفه می‌خوانم، گفته‌های دکارت با بوی باروت یکی شده است. فلسفه در وسط کوه ها در حالی که آفتاب مستقیم به فرقم می‌زند و بی حوصله‌ام کرده است، ترکیب احمقانه‌ی به‌نظر می‌آید. اما، احمقانه‌تر این جنگ است. جنگی که گویا پایانی ندارد. با خود فکر می‌کنم نکند اینجا در دل کوه دور از خانه‌های‌مان ماندگار شویم...
پادکست «سخن زن» بخش شنیداری روایت‌های زنان، زنده‌گی‌نامه زنان و مطالب مرتبط به زنان می‌باشد.

پادکست هفتگی/۲۰: دیاسپوراهای افغانستان؛ نیروهای کارا یا سرگردان؟

دیاسپوراهای افغانستان؛ نیروهای کارا یا سرگردان؟
 
تحول سیاسی در هر کشوری باعث می‌شود تا عده‌ای از نخبگان، زادگاه‌شان را ترک کنند و ساکن کشورهای دیگر شوند؛ اما این جابه‌جایی به هیچ‌ عنوان به معنای بریدن از کشور زادگاه نیست، بلکه در طول تاریخ کسانی که به دلایل مختلف مجبور به ترک زادگاه‌شان شده، به روش‌های گوناگون احساس تعلق‌شان را با کارهای فرهنگی، سیاسی و بشردوستانه نسبت به کشور مبدأ نشان داده‌اند. تحولات چند دهه اخیر در افغانستان نیز تعداد زیادی دیاسپورا روی دست کشور گذاشته و امروزه تعداد زیادی از نخبه‌ها در کشورهای جهان پراکنده‌اند. درباره دیاسپوراها مهم‌ترین سوال کارایی‌شان برای کشور زادگاه‌ است. این‌که دیاسپوراها نیروهای کارا برای کشورهای اول‌شان هستند یا نیروهای سرگردانند که پس از مدتی در کشورهای میزبان گم می‌شوند؟ در این پادکست این سوال پاسخ داده شده است. روزنامه هشت صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

پادکست هفتگی/۱۹: فعالیت‌های روزافزون داعش خراسان؛ تهدید چقدر جدی است؟

فعالیت‌های روزافزون داعش خراسان؛ تهدید چقدر جدی است؟
روزنامه ۸صبح گزارش تحقیقی‌ای را درباره فعالیت‌های روزافزون داعش خراسان در زیر سایه طالبان نشر کرده است. یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد که با به قدرت رسیدن طالبان، زمینه برای سربازگیری داعش در افغانستان بیشتر مهیا شده و تحرکات این گروه فزون‌تر شده است. پرسش اصلی اما این است که داعش چگونه می‌تواند روایت دینی طالبان را به چالش بکشد و سربازانش را به جنگ با گروهی بکشاند که ادعای تطبیق اسلام را دارد؟ پرسش دیگر هم این‌که تهدید داعش برای افغانستان چقدر جدی است؟ آیا گروهی که در عراق و سوریه شکست خورده، سر از افغانستان درخواهد آورد؟ با شنیدن این پادکست به جواب این پرسش‌ها دست خواهید یافت. سخنرانان در این برنامه آقای آرین شریفی، عبدالصمد صمدی و علی‌سجاد مولایی هستند. روزنامه ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.

پادکست هفتگی/۱۸: حادثات بدخشان و مسیر تازه بنیادگرایی در شمال کشور

حادثات بدخشان و مسیر تازه بنیادگرایی در شمال کشور
در هفته‌های اخیر دو انفجار در بدخشان رخ داد. در انفجار اول معاون والی طالبان برای بدخشان کشته شد و انفجار دوم هنگام برگزاری مراسم تشییع جنازه این فرمانده طالبان رخ داد. این حادثات حدس و گمان‌هایی را درباره حذف فزیکی فرماندهان غیرپشتون طالبان به همراه داشت؛ از آن‌جایی که این حادثات با بحث و جدل‌ها درباره اسکان نیروهای طالبان پاکستانی در شمال افغانستان همزمان شد، این فرضیه را نزد برخی‌ها تقویت کرد که طالبان پشتون فرماندهان غیرپشتون این گروه را مانعی بر سر راه اسکان طالبان پاکستانی در شمال افغانستان می‌دانند و لذاست که به حذف فزیکی آن‌ها می‌پردازند. هر چی هست، این مسایل حکایت از مسیر تازه بنیادگرایی در شمال کشور دارد. در این پادکست شما نظریات مهمانان برنامه را درباره این موضوع خواهید شنید. سخنرانان این برنامه آقای عبدالله خنجانی و حسین احسانی هستند. آقای احسانی طی یک سفر پژوهشی از نزدیک ساحات شمال کشور را دیده و از مشاهداتش در این مناطق می‌گوید. آقای خنجانی نیز به عنوان خبرنگار با تحولات کشور آشناست و تحلیل‌هایش را درباره اوضاع در شمال کشور ارایه می‌کند. روزنامه ۸صبح شما را به شنیدن این پادکست دعوت می‌کند.